In Nederland kan de winter een van de zachtste van de achterliggende drie eeuwen worden. Bomen en planten kwamen al vroeg tot bloei, waardoor ook hooikoortsklachten zich vroeger voordeden dan gewoonlijk. Vogels laten van zich horen, of zijn al begonnen met hun nestenbouw.

Voor insecten is de zachte winter minder gunstig. Om tot winterrust te komen hebben ze een lage temperatuur nodig. Nu ze zo vroeg in het jaar actief zijn, kunnen ze geen reserves opbouwen en wordt hun energie vroegtijdig verbruikt.

Depressies

Het wisselvallige weer dat nu al de hele winter aanhoudt, wordt veroorzaakt door lage luchtdruk bij Schotland. Zo’n laag dagelijks gemiddelde van de luchtdruk komt minder dan eens in de honderd jaar voor.

Die lage druk haalt de ene depressie na de andere naar de Britse eilanden toe. Ook zuidelijker in Europa veroorzaken die veel regen en wind.

Groot-Brittannië wordt al weken geteisterd door zware regenval, stormen en overstromingen. Experts spreken van een zeer abnormale hoeveelheid neerslag. In 248 jaar is er niet zo veel regen gevallen.

Broeikaseffect

Het gevolg van klimaatverandering? In de Britse media trekken meteorologen en klimaatsceptici tegen elkaar van leer. De gezaghebbende klimaateconoom lord Nicholas Stern ziet in de stormen en overstromingen een „duidelijk teken” van klimaatverandering. Dit roept volgens hem om drastische maatregelen die de verergering van het broeikaseffect door de uitstoot van kwalijke gassen terugdringen.

Stern kwam in 2006 met een rapport over de economische gevolgen van de klimaatverandering. In de krant The Guardian wijst hij erop dat de vijf natste en zeven warmste jaren in de geschiedenis van Groot-Brittannië –voor zover uit de statistieken valt op te maken– allemaal opgetekend zijn in de voorbije veertien jaar. Het wordt warmer, dus is er meer waterdamp en dat leidt tot intense neerslag. In de achterliggende eeuw steeg de zeespiegel met 12 centimeter. De optelsom leidt tot wat de Zuid-Engelse kustgebieden nu ondervinden: natte voeten.

Als er geen maatregelen worden genomen, gaat die temperatuurstijging alleen maar door, stelt de Britse lord. „Dergelijke veranderingen kunnen een massale migratie in gang zetten van honderden miljoenen mensen die de ergst getroffen gebieden ontvluchten. Dat zal leiden tot conflicten en oorlog, niet tot vrede en welvaart.”

In Australië heerst een recorddroogte –oorzaak van de ene bosbrand na de andere–, Argentinië kampt met hittegolven, Brazilië met overstromingen. Hoog tijd voor maatregelen. „De risico’s zijn enorm.”

Paniekzaaierij

Volgens Stern. Anderen maken gehakt van de beweringen van de klimaatgoeroes. Wisselvallig­heden in het weer zijn volgens hen van alle tijden, en er wisselt zo veel dat er geen eenduidige conclusies voor de langere termijn te trekken zijn. De klimaatprofeten zaaien volgens hen onnodige paniek. Eerdere voorspellingen werden soms in korte tijd alweer gelogenstraft.

Meerdere Britse politici spraken zich de achterliggende dagen uit. De een vindt „slechts het weer” de oorzaak van de overstromingen, de ander –ook premier Cameron– ziet klimaatverandering als diepere oorzaak.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, heeft geen goed woord over voor degenen die klimaatverandering als fictie afdoen. Die verandering is „wellicht het meest angstaanjagende massavernietigingswapen ter wereld”, zei hij maandag in Indonesië. Hij vergeleek sceptici met mensen die bleven volhouden dat de aarde plat is.

Vorige week zei de kersverse KNMI-directeur G. van der Steenhoven dat zijn instituut meer betrokken moet worden bij de ontwikkeling van steden van de toekomst en andere klimaatmaatregelen die de komende decennia nodig zijn. Er kán een verband bestaan tussen de opwarming van de aarde en de toename van extreem weer, en dat is genoeg reden om nu al in te grijpen, stelde hij.

Kán. Het debat woedt voort.