Vakanties in een ontspannen setting, maar met een leerzaam karakter, zo omschrijft Henriëtte van Pelt van Amicitia Reizen de kerkhistorische reizen van de organisatie. „De deelnemers hebben een meer dan gemiddelde interesse in allerlei thema’s en een brede belangstelling. Ze houden van lezingen zonder dat het direct colleges zijn.”

Kerkhistoricus en reisorganisator L. J. van Valen komt in zijn groepen ook veel mensen met een brede interesse tegen. Het draait niet alleen om kerkgeschiedenis. „Er is vaak ook belangstelling voor andere aspecten, zoals cultuur, en deelnemers wandelen ook graag in de natuur. Het programma stel ik daarom zo samen dat de mix van geschiedenis, cultuur en natuur daarin tot uitdrukking komt.”

De groepen zijn vaak hecht, zegt Piet Segers van Historizon. „De deelnemers komen uit verschillende kerkelijke richtingen, maar doordat de oprechte belangstelling voor het onderwerp gemeenschappelijk is, ontstaan er snel goede contacten in de groep”, zo is zijn ervaring. „Vooral nieuwsgierige mensen leveren een rijke bijdrage aan de groep. Juist hun vragen naar het hoe en waarom, naar achtergronden zorgen voor diepgang.”

Jongeren

De samenstelling van de groepen is divers, zegt de Zeeuw W. Kolijn. Hij leidt regelmatig reizen naar Schotland voor Burgtours: „De leeftijd varieert. Het gaat om jong en oud. De laatste keer van 23 tot 82 jaar.” Bij Historizon en Amicitia zien ze vooral boekingen van vijftigplussers.

Historizon heeft speciale jongerenreizen rond kerkhistorische personen opgezet. Die reizen zijn soberder en goedkoper. Een stukje idealisme drijft Segers daarbij: „Voor jongeren is dit een ervaring die hen sterk motiveert om in kerk en maatschappij een actieve en betrokken positie in te nemen.”

Voor 2014 heeft Historizon twee van deze jongerenreizen op de planning staan. Eén voert er naar Engeland, waarin thema’s zoals de afschaffing van de slavernij, kerkelijke jongerenprojecten in Londen en in Manchester en het leven van de bekende predikant C. H. Spurgeon passeren. In juli volgt een ”inspiratiereis” in het spoor van de Duitse theoloog D. Bonhoeffer. Segers: „Zijn houding en geschriften bieden veel praktische aanknopingspunten in de hedendaagse maatschappij. Jongeren gaan nadien ook daadwerkelijk met de door hen opgedane ervaring aan de slag in de eigen kerkelijke en maatschappelijke omgeving, zo is mijn ervaring.”

Verschuiving

De interesse van het publiek verschuift, constateert Van Valen. „Ik heb de indruk dat reizen naar bijvoorbeeld plaatsen die te maken hebben met John Bunyan in Engeland minder publiek trekt. Wellicht geldt dit ook voor Calvijn- en Lutherreizen, die ik overigens nooit georganiseerd heb.”

Nieuwe thema’s kunnen op belangstelling rekenen, merkt Van Valen. Hij organiseerde succesvolle reizen naar het gebied van de waldenzen (Italië), in het spoor van de hugenoten (Cevennen, Frankrijk) en naar het Duitse Hernnhut, met als thema het leven van zendeling Von Zinzendorf.

Historizon kiest er bewust voor reizen rond minder bekende thema’s op te zetten. Segers: „We willen vooral een aanvullend pakket bieden en niet zozeer concurreren met bestaande reizen.”

Hongarije

Welke reizen hopen de verschillende reisorganisatoren in de toekomst een keer te kunnen organiseren? Van Valen wil graag een keer een reis aanbieden naar Hongarije met aandacht voor de Joodse geschiedenis daar. „Vorig jaar had ik deze vliegreis gepland staan, maar ik heb die wegens gebrek aan deelnemers moeten annuleren. Misschien speelde de inhuldiging van Willem-Alexander in de bewuste week een rol.”

Historizon wil op reis langs plaatsen die te maken hebben met de Duitse theoloog Karl Barth. „Verder trips rond de waldenzen en de geschiedenis van de mennonieten in bijvoorbeeld Noord-Polen.”

Ook ds. J. C. den Toom uit Oldebroek noemt een waldenzenreis als wens. Hij organiseerde al verschillende reizen zelf, maar treedt ook als reisleider voor Kreijkes op. Een Bunyanreis lijkt hem ook interessant.

Indrukwekkend

Alle leiders van kerkhistorische reizen spreken met enthousiasme over deze vakanties met een extra. W. Kolijn noemt zijn bezoek aan de Schotse Burn van Ferintosh als voorbeeld. „Daar werden vanouds openluchtkerkdiensten en -avondmaalsdiensten gehouden. De plaatselijke predikant van Ferintosh gaf uitleg. Ik denk ook aan het bezoek aan de Greyfriarskerk in Edinburgh en het bijbehorende kerkhof met de covenantersgevangenis. In steden als Edinburgh en St. Andrews is bijna duizend jaar kerkgeschiedenis op elke hoek van de straat te vinden. Indrukwekkende plaatsen en momenten.”

Van Valen denkt met bijzondere herinneringen terug aan de Schotland- en Engelandreis die hij in 1997 voor Amicitia leidde. „En niet te vergeten de reis naar Schotland met de zogeheten ”Jan van der Graafgroep” in hetzelfde jaar.”

Elke reis heeft zijn eigen, unieke karakter, zegt Henriëtte van Pelt van Amicitia. „Luther en Calvijn spreken meer aan dan iemand als Johannes Hus en diens sporen in Praag. Vooral themareizen rond personen van wie de ‘erfenis’ als het ware voor het oprapen ligt en van wie nog volop boeken in de boekenkast staan, spreken aan. De levensvatbaarheid van zo’n reis wordt ook bepaald door de keus van de reisleider. Als organisator moet je de geschiedenis tijdens zo’n reis tot leven brengen.”

Het mooist is als er na de reis ook nog wat blijft hangen. Van Valen: „Dit soort reizen is tevens een opwekking om boeken van of over deze predikanten (meer) te gaan lezen. Zij zijn zo actueel.”

Aanbod

Het aanbod kerkhistorische reizen voor 2014 is flink. Een overzicht.

Amicitia

Amicitia biedt reizen aan naar Schotland, de „zeven gemeenten van Klein-Azië”, en het eiland waar Paulus schipbreuk leed, Malta. Zie amicitia.nl.

Burgtours

Burgtours biedt een reis naar Schotland aan. Zie burgtours.nl.

DrieTour

Drietours biedt reizen aan in het spoor van Luther en Bach (gecombineerd) en Calvijn. DrieTour heeft ook reizen die meer op een rooms-katholiek publiek gericht zijn, zoals naar Rome, Santiago de Compostella, in het spoor van Franciscus van Assisi door Italië en in dat van St. Patrick door Ierland. Zie drietour.nl.

Goed Idee Reizen

Goed Idee Reizen biedt reizen aan naar Turkije, langs plaatsen waar Paulus, Abraham en Noach kwamen. Zie goedideereizen.nl.

Historizon

Historizon biedt reizen aan naar Genève (Calvijn), in de voetsporen van Dietrich Bonhoeffer (ook als jongerenreis), en een jongerenreis naar Engeland. Daarnaast organiseert het bureau dagtochten rond thema’s zoals de moderne devotie, christelijk symboliek in Maastricht, de Joods geschiedenis in Amsterdam en Ouderkerk aan den Amstel, Joods Antwerpen en de hernhutters in Zeist (in voorbereiding). Zie historizon.nl.

Kreijkes

Kreijkes biedt een reis aan naar Tsjechië in het spoor van Johannes Hus. Zie kreijkes.nl.

L. J. van Valen

L. J. van Valen biedt twee reizen naar Schotland aan. Zie ljvanvalen.nl.