Een misselijke streek, vindt Samsom. Want waarom waren al Pechtolds pijlen op die arme Plasterk gericht terwijl, áls er al van misleiding van de Kamer sprake zou zijn, VVD-minister Hennis daaraan evenzeer schuldig was? En waarom hield Pechtold zich als doof voor de eerlijke reden die Plasterk voor zijn verzuim aanvoerde, namelijk dat hij het parlement formeel niet mocht en niet kon informeren over de afluisterpraktijken van geheime diensten?

Het eerste verwijt van de PvdA-leider is terecht; het tweede rammelt. Want dat de minister van Binnenlandse Zaken een motief had voor zijn nalatigheid, is waar. Het staatsbelang zou in zijn ogen het informeren van de Kamer verhinderd hebben. Maar het was wel een uitermate zwak motief.

Dat toonden in het tien uur durende Kamerdebat met name Segers (CU) en Bisschop (SGP) haarscherp aan. Plasterk hád de Kamer, als hij creatief was geweest, wel degelijk kunnen informeren zonder het staatsbelang te schaden. Wie de bewindsman met veel goedwillendheid benadert, kan hoogstens de stelling overeind houden dat hij blijkbaar oprecht van méning was dat hij de Kamer niet kon informeren.

Hoe dit ook zij, wat het Kamerdebat van dinsdagnacht in elk geval laat zien is dat het politieke speelveld aan het Binnenhof de laatste jaren voortdurend in beweging is. Waren we er met z’n allen net aan gewend dat het minderheidskabinet-Rutte II opereert met behulp van drie vaste gedoogpartners, ontstaat er vervolgens weer een conflict tussen het kabinet en een van die gedoogpartners, waardoor op dit moment allerminst duidelijk is of die vaste samenwerking wel gecontinueerd gaat worden.

Daarnaast is er nog een andere ontwikkeling gaande die tot nu toe aan de aandacht van velen lijkt te ontsnappen. Want even opmerkelijk als de plotselinge ruzie tussen PvdA en D66, is de juist weer wat positievere opstelling van het CDA. Waren we met z’n allen net gewend aan een nieuw, compromisloos CDA, aan een Buma die voordurend met gestrekt been het speelveld opstoof, zien we op het Haagse toneel plots weer een ouderwets constructieve christendemocratie uit de coulissen komen.

Een eerste moment waarop dit gebeurde was in het vorige week gehouden debat over de nieuwe Bijstandswet. Want hoewel één onderdeel uit deze wet, namelijk dat de nieuwe kostendelersnorm ook voor de AOW gaat gelden, het CDA als een graat in de keel steekt, verhinderde dat de fractie afgelopen dinsdag niet voor deze wet te stemmen.

Een tweede moment was er begin deze week, toen de christendemocraten in de Senaat zich opvallend constructief opstelden tegenover de nieuwe Jeugdwet. Zou Buma, met de gemeenteraadsverkiezingen in het verschiet, misschien menen dat het voor zijn partij gunstig is de kiezers naast een oppositioneel nee-gezicht, ook een vriendelijk, opbouwend ja-gezicht te tonen?

Toegegeven, één of twee zwaluwen maken nog geen zomer. Maar het is wel een ontwikkeling die door Rutte en Samsom ongetwijfeld nauwlettend wordt gadegeslagen. Want als het CDA de komende tijd de hakken niet meer stelselmatig in het zand zet, vergroot dat de slagkracht van de coalitie. Rutte en de zijnen hebben dan, qua gedoogpartners, weer iets te kiezen.

Omgekeerd heeft die ontwikkeling ook gevolgen voor D66, CU en SGP. Die partijen zullen, op de dossiers waarover zij met de coalitie onderhandelen, hun eisen minder hoog kunnen opschroeven. Voor ze het weten worden ze immers ingeruild voor een ander?