Ten opzichte van het vierde kwartaal van 2012 is de omvang van de economie eveneens 0,7 procent groter. „Na een bescheiden groei in de voorafgaande kwartalen zet het herstel van de Nederlandse economie daarmee versneld door”, aldus het statistiekbureau.

In heel 2013 is de economie nog wel met 0,8 procent gekrompen vergeleken met het voorgaande jaar. Er werd 1,3 procent meer geëxporteerd, maar 0,5 procent minder ingevoerd. Ook werd er 4,9 procent minder geïnvesteerd. De consumptie door huishoudens was 2,1 procent lager, de consumptie door de overheid 0,7 procent.

In het vierde kwartaal hebben huishoudens 0,8 procent minder besteed aan goederen en diensten dan een jaar eerder. Daarmee krimpt de consumptie nu bijna 3 jaar achtereen. De industriële productie nam in de afgelopen driemaandsperiode met 2,3 procent toe. De export kwam uit op een plus van 0,4 procent. De investeringen door het bedrijfsleven gingen met 5,3 procent omhoog.

Opvallend is dat Nederland het in het vierde kwartaal beter heeft gedaan dan Duitsland en Frankrijk. „Eindelijk zitten we weer eens in de voorhoede”, zegt CBS-econoom Peter Hein van Mulligen in een toelichting op de cijfers. De verklaring ligt volgens hem voor een deel in de investeringen van bedrijven in hun wagenpark. Zij kochten op grote schaal bedrijfswagens in het laatste kwartaal wegens de toen nog geldende fiscale voordelen.

Ook het zachte weer speelde een rol, wat de productie van de bouw en landbouw gunstig beïnvloedden. Maar volgens Van Mulligen zijn deze incidentele effecten niet doorslaggevend voor het herstel dat de Nederlandse economie laat zien. „Dat wil er bij mij niet in”, aldus de econoom.

Het economische herstel gaat aan de arbeidsmarkt volledig voorbij. 2013 was „een dramatisch jaar” voor de werkgelegenheid. Maar hoopgevend voor de komende periode is volgens de econoom dat uitzendbureaus beter zijn gaan draaien. Die sector loopt veelal vooruit op het herstel van de arbeidsmarkt.

Het CBS maakte vrijdag ook bekend dat de cijfers over de voorgaande twee kwartalen zijn herzien. In het tweede kwartaal is de economische groei volgens de nieuwe raming uitgekomen op een plus van 0,1 procent. Eerder meldde het CBS een nulgroei. De groei in het derde kwartaal is naar boven bijgesteld, van 0,2 procent tot 0,3 procent.

Volgens de herziene cijfers is Nederland officieel het tweede kwartaal van vorig jaar al uit recessie gekomen. Het was voor het eerst sinds halverwege 2012 dat er weer sprake was van een kwartaal met groei.

Minder werkenden

Het aantal werkenden in Nederland is vorig jaar afgenomen, zowel onder mannen als vrouwen. Ook hadden minder werknemers een vaste baan.

Van de 15- tot 65-jarigen hadden er vorig jaar bijna 7,3 miljoen betaald werk voor minstens 12 uur per week. Dat waren er 100.000 minder dan in 2012. De arbeidsparticipatie is afgenomen van 67,2 naar 66,1 procent. Van de mannen had 72,3 procent een baan, tegen 73,9 procent een jaar eerder. Bij vrouwen liep de arbeidsdeelname terug van 60,6 naar 59,9 procent.

De daling van de arbeidsparticipatie ging samen met een toename van de werkloosheid. De omvang van de beroepsbevolking bleef vorig jaar vrijwel gelijk. Wel vergrijsde de beroepsbevolking verder, met zowel bij mannen als vrouwen een toename van het aantal 45- tot 65-jarigen.

Bijna 5 miljoen mensen hadden vorig jaar een vaste baan, 169.000 minder dan in 2012. Vooral onder jongeren was sprake van een flinke daling. Het aantal flexwerkers nam juist met 38.000 toe tot 1,2 miljoen. Ook het aantal zelfstandigen groeide en kwam uit op ruim 1,1 miljoen.

Vacatures

Het aantal openstaande vacatures in Nederland is in het vierde kwartaal toegenomen tot 97.000. Dat zijn er 3000 meer dan een kwartaal eerder, zo meldde het CBS.

Het is het tweede kwartaal op rij waarin het aantal vacatures steeg. De toename is volgens het CBS geheel toe te schrijven aan de particuliere bedrijven. Bij nagenoeg alle sectoren was er sprake van een lichte stijging. Alleen bij financiële instellingen daalde het aantal vacatures, terwijl dat bij de overheid gelijk bleef.

Zonder correctie voor seizoensinvloeden was er wel sprake van een lichte daling. Er ontstonden in het vierde kwartaal 146.000 nieuwe vacatures, 1000 meer dan een jaar eerder. Het is voor het eerst in 2 jaar dat het aantal nieuwe vacatures op jaarbasis stijgt. Het aantal vervulde vacatures nam wel af ten opzichte van het laatste kwartaal van 2012, en kwam uit op 149.000.

Export groeit minder

Het Nederlandse exportvolume is in december met 0,1 procent gestegen in vergelijking met een jaar eerder. Daarmee nam de groei van het volume van de uitvoer van goederen flink af in vergelijking met november, toen de export nog met 1,1 procent steeg. De import nam in december met 0,8 procent toe, na een lichte krimp een maand eerder.

De waarde van de export ging met 1,9 procent omhoog naar 34,5 miljard euro en die van de invoer klom met 1,7 procent tot 31,2 miljard euro. Het handelsoverschot ging met 100 miljoen euro omhoog tot 3,2 miljard euro in vergelijking met een jaar eerder.

Bemoedigend

Minister Henk Kamp (Economische Zaken) noemt de nieuwste cijfers van het CBS „meer dan bemoedigend”. Hij zegt dat in reactie op CBS-cijfers waaruit blijkt dat het economisch herstel flink doorzet.

„De economie groeit nu voor het derde kwartaal op rij. Dat is zonder meer bemoedigend”, aldus minister Kamp. „Deze cijfers stemmen positief voor 2014. Een hogere groei dan de 0,5 procent die het Centraal Planbureau voorspelt, ligt zeker binnen de mogelijkheden.”

Kamp vervolgt: „Het is positief dat bedrijven meer investeren. We zitten weer op de goede weg. Dat neemt niet weg dat een recordaantal mensen hun baan is verloren en veel bedrijven failliet zijn gegaan. We zijn er nog niet en het kabinet gaat daarom door met het hervormingsbeleid.”

In het Radio-1-Journaal zei Kamp even later. „Het bedrijfsleven heeft ons er doorheen getrokken. De groei is ingezet en zet door.” Hij wijst er op dat Nederland het nu beter doet dan Frankrijk en Duitsland. Kamp is opgetogen over de stijging van 5 procent in de agrarische export en ook de industriële productie gaat goed omhoog, met meer afzet in het buitenland. „Er zijn bedrijven die mogelijkheden zien, die pakken en ons er weer uit trekken.”

Kamp erkent dat de consumptieve bestedingen nog achterlopen, maar dat komt volgens hem ook deels door de lagere energieprijs en de zachte winter, waardoor mensen minder uitgaven aan brandstof. Het groot verlies aan banen en de faillissementen vorig jaar was „een ramp”, en „de zure appel waar we doorheen moesten bijten.”

In een toespraak bij het Centraal Bureau voor de Statistiek zei Kamp vrijdag dat we „de effecten ervaren van de beleidsinspanningen van de afgelopen jaren. De inzet om onze schulden te verminderen en de balansen van huishoudens, banken en overheid meer in evenwicht te brengen.”

Om tot hogere groei te komen zijn innovatie en wendbaarheid in de economie essentiële voorwaarden, aldus Kamp. Hij hield ook een pleidooi voor het beroepsonderwijs. Nederland moet nu nog vakmensen uit het buitenland halen, terwijl er 650.000 werklozen zijn.

Reacties op CBS-cijfers

PvdA-Kamerlid Henk Nijboer: „De PvdA is blij dat na een moeilijke tijd de economie weer groeit en het economisch herstel doorzet. Hogere investeringen, een stijgende export en een goed presterende maakindustrie vormen een gezonde basis voor herstel. Maar we zijn er nog niet. De werkloosheid blijft ons grote zorgen baren. Nu moeten we alles op alles zetten om mensen weer aan het werk te helpen.”

VVD-Kamerlid Mark Harbers: „De VVD vindt het een opsteker dat de economische groei in het vierde kwartaal versnelde. De lichtpuntjes die we eerder zagen, worden groter. Dat is een aanmoediging voor Nederland, na een paar heel moeilijke jaren. Met de export en de ondernemers als startmotor, en met hulp van de in gang gezette hervormingen, kan de komende jaren ook het consumentenvertrouwen weer stijgen. En zo kan ook uiteindelijk de werkloosheid dalen.”

PVV-leider Geert Wilders op twitter: „Hogere belastingen en accijnzen, minder banen, record werklozen. En Minister Kamp zegt tevreden te zijn. Wereldvreemde man. Waanideeën.”