De media-aandacht voor de resultaten van de Euromonitor is onverminderd groot. De (on)mogelijkheden van de eigen portemonnee blijven immers boeien. De bond kwam maandag sinds december 2000 voor de zesde keer met een overzicht van de prijsontwikkelingen gedurende de overgangsperiode van de gulden naar de euro. En opnieuw kreeg een aantal branches en sectoren er van langs. De pijn zit ’m deze keer bij cd’s, fietsen, snackbars, hotels, parkeerbonnen, gemeentelijke tarieven en kaartjes voor pontveren.

Het leven is vorig jaar sowieso duurder geworden, mede door de hoge inflatie (4,5 procent) in Nederland. President N. Wellink van De Nederlandsche Bank (DNB) vermoedt dat de prijzen in januari als gevolg van de komst van de euro met 0,25 procent zijn gestegen. Op langere termijn zal het effect echter negatief zijn, aldus Wellink. „De euro zal door de concurrentie uiteindelijk leiden tot lagere prijzen.”

Het is maar net wie er naar kijkt. De Consumentenbond vindt dat deze uitleg bij lange na niet de hier en daar gemeten prijsverhogingen van 10 procent of meer verklaart. De komst van de euro lijkt in genoemde branches en sectoren juist wel aangegrepen om de kas te spekken. Binnen het Nationaal Forum voor de introductie van de euro was met de detailhandel afgesproken deze praktijken achterwege te laten. „En dus roepen wij op tot actie”, aldus De Jonge maandag.

De landelijke overheid moet van gemeenten eisen dat zij de parkeertarieven weer omlaagschroeven, zo luidt oproep nummer één. Een brief op poten is inmiddels onderweg naar de ministers Zalm (Financiën) en De Vries (Binnenlandse Zaken). De eerste liet in een reactie al weten dat de Consumentenbond wat hem betreft aan het verkeerde adres is. „Gemeenteraden zijn bevoegd op dit terrein.” En zullen dus kopieën de deur uitmoeten.

Eis nummer twee is dat de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) de cd-, video- en fietsbranche de maat neemt. De Consumentenbond sluit niet uit dat er zelfs sprake is van onderlinge prijsafspraken. Toch geldt ook hier de vraag of de bond een vuist kan maken.

Secretaris J. van Velthoven van de fietsbrancheverening NCBRM wijst op de catalogus van fietsenfabrikanten. Daaruit blijkt volgens hem dat de adviesprijzen weliswaar zijn aangepast, maar dat van de door de Consumentenbond geconstateerde prijsverhogingen (15 en 20 procent voor modellen van respectievelijk Batavus en Gazelle) in den brede geen sprake is.

Ook de videothekenorganisatie NVDO wil niet in het verdachtenbankje. „Dit is een onfatsoenlijke actie van de Consumentenbond. We zijn niet op de hoogte gesteld van het onderzoek en worden nu publiekelijk beschuldigd”, aldus directeur Van Teeseling. Volgens hem hebben videotheken al jaren hun prijzen amper verhoogd. „We hebben twee jaar geleden, juist in goed overleg met de NMa, de videotheken voorgelicht over hun prijsbeleid.”

Korzelige reacties dus. Iedereen preekt uiteindelijk voor eigen parochie. Hét probleem van de Consumentenbond is dat het ondernemers in dit land vrij staat hun prijzen aan te passen. De markt zal haar werk wel doen, zo is de heersende opvatting. Dreigen met ministers en NMa lijkt derhalve te hoog gegrepen.

Moet de Consumentenbond dan maar toezien? Zeker niet. Ondernemers mogen best op de vingers worden getikt. Parkeertarieven die met gemiddeld bijna 9 procent de lucht in schieten? Aan de schandpaal ermee, als er geen afdoende argumenten voor die stap zijn te noemen! Dat is onderdeel van het spel van vraag en aanbod.

Uiteindelijk is er slechts één machtsmiddel: de consumentenmassa. Zodra het publiek massaal begint te klagen, kan er opeens heel veel in dit land. Zowel de (gemeentelijke) overheid als het bedrijfsleven is gevoelig voor luide kritiek. De Consumentenbond weet dit maar al te goed. En dus is gebruik van de tamtam zo gek nog niet. Een horzel in de pels moet immers van zich afbijten om te worden gevoeld. En ach, een keertje iets te hard schreeuwen kan dan ook geen kwaad.