Van de stemmers was 50,3 procent voor. Dat bevestigde de Zwitserse vertegenwoordiging bij de Europese Unie zondag.

Slechts 30.000 stemmen scheidden de voor- en tegenstanders. Vooral in de delen van Zwitserland waar Duits en Italiaans wordt gesproken was veel steun voor het immigrantenquotum. De opkomst lag op zo’n 56 procent.

De Zwitserse regering en de meeste partijen in de oppositie zijn tegen het quotum gekant. Zij denken dat het de Zwitserse economie en de relatie met de Europese Unie kan schaden.

Het referendum legde de vraag voor of er maximale aantallen per jaar moeten worden vastgelegd voor de immigranten. Dat staat haaks op het afgesproken vrij verkeer van personen dat de Zwitsers twaalf jaar geleden hebben afgesproken met de Europese Unie. Nu dreigt een flinke ruzie. Elk jaar gaan circa 80.000 mensen in Zwitserland werken en wonen en driekwart van hen komt uit de EU.

De volksraadpleging was een initiatief van de conservatieve Zwitserse Volkspartij (SVP), die zich zorgen maakte over „massa-immigratie” uit de Europese Unie.

De uitslag betekent dat Zwitserland een aantal verdragen over onder meer het vrije verkeer van mensen zal moeten openbreken. Tot nu toe waren er weinig barrières voor mensen uit EU-lidstaten die zich in Zwitserland wilden vestigen.

Volgens de website van de Nederlandse ambassade in Bern is Nederland na de buurlanden en de VS de vijfde handelspartner voor wat betreft de Zwitserse invoer en de tiende voor de uitvoer. Nederland exporteert onder meer elektronica en chemische producten naar Zwitserland.

President Didier Burkhalter van Zwitserland liet in een reactie weten dat de immigratiewetgeving niet direct op de schop gaat. Afspraken tussen Zwitserland en de EU over zaken als het vrije verkeer van personen blijven overeind „tot een nieuwe legale status vastgesteld is”, luidde een verklaring van de federale regering. Die gaat uitzoeken wat de „koerswijziging” van zondag betekent voor het EU-beleid van het land.

De regering benadrukte dat nog niet is afgesproken hoe hoog de immigratielimieten worden. Er staat evenmin vast „wie daarover beslist en volgens welke criteria.” Daar moeten de regering en het parlement binnen drie jaar over beslissen.

Parlementariër Ernst Schwaller van de Zwitserse christendemocraten zei dat het nu aan de regering is om een diplomatiek offensief te beginnen. Daarbij moet aan de EU duidelijk worden gemaakt dat de regering niet anders kan dan de uitslag van het referendum respecteren en uitvoeren. „We moeten de EU laten zien dat we een betrouwbare partner zijn”, zei Schwaller.

De Europese Commissie (EC) heeft teleurgesteld gereageerd op de uitkomst van het Zwitserse referendum. Volgens het dagelijks bestuur van de EU gaat de geplande immigratiebeperking „in tegen het principe van het vrije verkeer van personen tussen de EU en Zwitserland.” De Commissie liet in een verklaring weten te gaan onderzoeken wat de uitkomst van het referendum betekent voor de verhoudingen tussen Brussel en Bern.

„In deze context wordt ook de opstelling van de Federale Raad (het Zwitserse kabinet, red.) met betrekking op het resultaat daarin meegenomen.”

Niet iedereen in Europa is echter rouwig over de uitkomst van de volksraadpleging. Zo liet PVV-leider Wilders weten dat hij het voorbeeld van de Zwitsers het liefst zo snel mogelijk wil volgen. „Wat de Zwitsers kunnen dat kunnen wij ook: immigratie beperken en uit de EU! Quotum voor immigranten. Fantastisch”, jubelde de politicus op Twitter.

Zwitserse ondernemers leunen intussen stevig op hooggekwalificeerd personeel uit heel Europa. Zij vrezen voor hun concurrentiepositie als ze niet langer internationaal hun staf kunnen rekruteren.

„Ik voel me minder welkom”

SCHWYZ (ANP). Ze was „eigenlijk wel verbaasd” dat de Zwitsers zondag instemden met het aan banden leggen van immigratie. „Want buitenlanders zijn hier belangrijk voor de economie”, zegt de in Zwitserland woonachtige Nederlandse Liesbeth Deddens.

Communicatiespecialiste Deddens denkt dat het stemgedrag te maken heeft met de stijgende werkloosheid in sommige regio’s in het land. „Daar krijgen de buitenlanders de schuld van. En de populisten in het land maken daar weer gebruik van.”

Ze heeft heroverwogen of ze in Zwitserland moet blijven. „Ik voel me hier als buitenlander minder welkom door de uitslag van het referendum. Maar als ik alles afweeg, mijn werk hier en de natuur, blijf ik hier voorlopig toch wonen.”

Bevriende Zwitsers zeggen bovendien dat ze moet blijven.