De geldmachine moet weer aan de gang
DEN HAAG. Nog altijd steken buitenlandse tollenaars hun licht op bij de Nederlandse fiscus. De doelmatigheid waarmee 140 miljard euro aan directe en indirecte belastingen wordt opgehaald, wordt buiten de landsgrenzen geprezen. De nieuwe staatssecretaris Wiebes moet echter vooral het binnenlandse imago zien te herstellen.
Een overheidsdienst die altijd alleen maar geld heeft binnengehaald en nu ineens moet gaan uitkeren, dat is in de ogen van voormalig staatssecretaris Van Eijck van Financiën vragen om problemen.
„De Belastingdienst kent door de eeuwen heen alleen maar een cultuur van incasseren”, zegt de man die in 2002 en 2003 namens de LPF politiek leidinggaf aan de Belastingdienst. „Het vraagt echt tijd om ook uitkeringen zoals de zorgtoeslagen goed te gaan doen.”
Van Eijck volgt het vertrek van Weekers en het aantreden van diens opvolger Wiebes op de voet. Hoewel de voormalige staatssecretaris tegenwoordig de Landelijke Huisartsen Vereniging aanvoert, is hij de Belastingdienst altijd in de gaten blijven houden.
„Het respect voor de fiscus ontbreekt in mijn ogen. Er is veel te veel aandacht voor dingen die misgaan. En dat terwijl belastingdiensten uit het buitenland hier in Nederland cursussen komen volgen. Dat betekent dat we ook iets goed doen”, aldus Van Eijck.
De Belastingdienst gold in zijn jaren als het paradepaardje van de overheid, waarbij het geld efficiënt werd binnengeharkt. Nu is het apparaat overbelast geraakt.
Het overhevelen van de verantwoordelijkheid voor de belastinginning naar minister Dijsselbloem noemt hij ongewenst. „Daar ben ik zwaar op tegen”, aldus Van Eijck. Hij prijst juist de strikte politieke scheiding voor het binnenhalen en het uitgeven van de belastingen.
„Dat is veel zuiverder. Wanneer nu de minister van Volksgezondheid komt vragen om accijnsverhoging op sigaretten om kankeronderzoek te bekostigen, kan de minister van Financiën rustig doorverwijzen naar zijn staatssecretaris. De een zorgt voor het binnenhalen van het geld, de ander voor de besteding. Dat is zoals het hoort te zijn”, aldus Van Eijck.
Voorzitter Corrie van Brenk van AbvaKabo FNV hoopt dat de nieuwe staatssecretaris Wiebes eindelijk de miljarden euro’s gaat ophalen die de overheid volgens haar laat liggen.
Door het bezuinigen op belastingambtenaren staat de inkomstenstroom van de overheid ten onrechte onder druk, meent ze. Met extra ambtenaren kunnen door middel van fraudebestrijding en betere controles de belastinginkomsten flink worden vergroot. Aan zwart geld circuleert er ten slotte nog altijd 30 miljard euro.
In plaats daarvan sneed de overheid echter in het ambtenarenapparaat, waaronder bij de Belastingdienst. „En de fiscus kreeg ook nog eens extra taken toebedeeld, zoals de uitkering van toeslagen. Het moest wel mislopen”, aldus Van Brenk.
Inmiddels is er volgens Abvakabo FNV gedeeltelijk geluisterd naar de kritische opmerkingen, neergelegd in het zwartboek ”Miljarden voor het oprapen”. „Er komen 1600 belastingambtenaren bij. Maar ja, die moeten eerst weer opgeleid en ingewerkt worden. Dus voordat hun werk zichtbaar wordt, zijn we zo maar weer een jaar verder.”
Volgens Van Brenk wacht de belastingmachinerie alweer een nieuwe grootscheepse reorganisatie. Van de 40 belastingkantoren gaan er 22 dicht, met verhuizingen tot gevolg.
Wiebes is volgens haar niet te benijden in zijn nieuwe job, de belastingbetaler nog minder. „In 2017 moet de Belastingdienst volledig digitaal zijn. Dat leidt alleen maar tot vervreemding in het menselijk contact.”
