„In onze coöperatieve bank” hebben de leden direct invloed op het beleid van de bank, vervolgt de site. De leden -iedere klant kan dat in beginsel worden- kiezen uit hun midden het bestuur en de raad van toezicht. Namens de leden besturen zij de bank of houden zij toezicht. Minimaal één keer per jaar legt het bestuur aan hen verantwoording af over het gevoerde beleid.

Tegenover de leden heeft de bank de zaakjes keurig voor elkaar. Bestuur en raad van toezicht zijn afgelopen tijd echter wat minder goed geweest in het afleggen van verantwoording aan het Rabobank-hoofdkantoor in Utrecht. Dit gebrek aan coöperatie gaat waarschijnlijk miljoenen kosten. Als ’Utrecht’ niet had ingegrepen, had het nog erger kunnen uitpakken in het Gooi.

De zaak kwam eind november vorig jaar in een stroomversnelling, toen directeur R. Wijnmaalen van Rabobank Eemnes om het leven kwam. Op weg naar huis vanuit Utrecht, waar hij op het hoofdkantoor besprekingen had gevoerd over de benarde financiële situatie bij zijn bank, reed hij met zijn Porsche 911 tegen een boom. De snelle groei van zijn filiaal zou voor een deel zijn toe te schrijven aan het negeren van de voorschriften die de landelijke Rabobank stelt.

Tijdens een reguliere controle in het voorjaar van 2001 hadden interne controleurs van de bank ontdekt dat Eemnes buiten de regels om miljoenenleningen verstrekte. Zo werd, wat de bank nu opbreekt, niet gekeken of er voldoende onderpand was. Bovendien werden de leningen niet voorgelegd aan het hoofdkantoor in Utrecht. Dat is boven een bepaald bedrag verplicht, waarbij de grens afhankelijk is van de grootte van de lokale bank.

Een van de gewraakte projecten is het 90 miljoen euro kostende amusementscomplex Kasteel Almere. De Rabobank Eemnes is goed voor 60 procent van de financiering - naar nu blijkt tegen al te soepele voorwaarden. Het hotelcomplex annex amusementspark in de Flevopolder dreigt vertraging op te lopen doordat de Rabobank nu extra garanties eist. Vastgoedmagnaat T. Blom onderhandelt met de bank om zijn project te redden.

De in geld uitgedrukt grootste risicofactor blijkt zakenman J. de Bode uit Eemnes te zijn. De plaatselijke Rabobank leende de man, met wie Wijnmaalen volgens de Volkskrant „zeer nauwe banden” onderhield, een kleine 50 miljoen euro. Nu zijn zakenimperium - snelle jachten, catering, tuinmaterialen, onroerend goed, een inmiddels van de hand gedaan BMW-raceteam- wankelt, staat terugbetaling van het grootste deel van het geleende bedrag op de tocht.

Toen de betaling van rente en aflossing op sommige leningen in Eemnes uitbleven, trok het hoofdkantoor in de loop van vorig jaar verschillende malen aan de bel. De richtlijnen uit Utrecht ten spijt, lieten het bestuur en de raad van toezicht van Rabobank Eemnes echter na orde op zaken te stellen.

Daarop stelde Utrecht de bank eind december onder toezicht van een gedelegeerd bestuurder. Interim-directeur J. van Winkel schatte de situatie dusdanig ernstig in dat Rabobank Nederland zich begin januari genoodzaakt voelde Th. Tangelder als toegevoegd bestuurder aan te stellen. In het recente verleden kreeg ook de Rabobank in Doetinchem, die in de affaire rond beleggingsclub D’n Anwas was verwikkeld, een toegevoegd bestuurder.

Met een dreigende strop van vele miljoenen euro in het vooruitzicht, stapten op 19 januari een bestuurder en twee toezichthouders van de Rabobank Eemnes op. Accountants van de bank houden alle leningen tegen het licht om zoveel mogelijk van het uitgeleende geld terug te halen. „We proberen te redden wat er te redden valt”, aldus een woordvoerder.

De Rabobank heeft vooralsnog geen plannen de regels voor de filialen aan te scherpen nu er na de Doetinchemse zaak, waarin gedupeerden ruim 18 miljoen euro aan schadevergoedingen eisen, een nieuwe affaire bij is gekomen.

Al heeft de coöperatieve gedachte kennelijk zwakke plekken, op het hoofdkantoor beschouwt men de zelfstandigheid van de filialen als belangrijke steunpilaar van het succes van de Rabobank. Want de „specifieke behoeften van onze klanten” staan immers voorop. Daaraan doet ’Eemnes’ niets af.