Assad riep in een interview met The New York Times de Verenigde Staten op te helpen de onderhandelingen tussen zijn land en Israël te hervatten. Hij noemde de afwezigheid van overleg een groot gebrek in de Amerikaanse strategie in het Midden-Oosten. Syrië is volgens hem belangrijk bij de oplossing van twee gewelddadige conflicten in het Midden-Oosten, namelijk in Irak en in de Palestijnse gebieden. „Er kan geen vrede in het gebied zijn zonder Syrië”, meent Assad.

Volgens de Syrische leider waren zijn land en Israël het een paar maanden voordat hij aan de macht kwam, al voor 80 procent eens over de details van een akkoord. Dat akkoord hield in dat de Golanhoogte naar Syrië zou teruggaan. Israël veroverde deze vlakte in de Zesdaagse Oorlog van 1967.

De Amerikanen tonen weinig belangstelling in de hervatting van de besprekingen, omdat zij te druk zijn met Irak en de Palestijnse kwestie, aldus Assad. Syrië zou al stappen hebben ondernomen die de Amerikaanse regering van George Bush heeft geëist. Zijn land houdt volgens hem goed in de gaten wie de grenzen overgaan en het land heeft de kantoren van militante Palestijnse organisaties gesloten. Zijn inlichtingendiensten zouden nauw samenwerken met de Amerikaanse CIA in de strijd tegen terreur. De Syriërs hebben informatie gegeven die minstens zeven terreuraanslagen op Amerikanen hebben voorkomen.

Assad stelde aan de vernieuwing van de onderhandelingen met Israël geen voorwaarden vooraf. Hij vindt echter wel dat deze het best kunnen worden hervat op het punt waar ze zijn afgebroken. De onderhandelingen moeten leiden tot een akkoord tussen beide landen. Maar Assad blijft vaag over de vraag wat hij onder normalisering van de betrekkingen tussen beide landen verstaat. De onderhandelingen liepen in maart 2000 vast. Beide landen bleven het oneens over de omvang van een Israëlische terugtrekking.

Op 10 juni 2000 overleed de Syrische leider Hafez Assad. Zijn zoon en opvolger Bashar Assad leek midden 2000 in de hervatting van de besprekingen geïnteresseerd. Maar daarna bleek hij een nog vijandiger houding tegenover Israël aan te nemen dan zijn vader. Hij vergeleek Israël met het nazisme en sprak zelfs over een gezamenlijk islamitisch-christelijk front tegen het judaïsme.

Jeruzalem gelooft dat de opmerkingen van Assad vooral bedoeld waren om de spanningen met de Verenigde Staten te verminderen. Assad zou de handel met het door de Amerikanen bezette Irak willen hervatten, de ambassade in Bagdad willen heropenen en Iraakse olie via Syrië willen laten exporteren. Bovendien zint het Assad niet dat het Congres een wet heeft aangenomen die Syrië verantwoordelijk stelt voor steun aan terrorisme tegen Israël en die het daarvoor wil straffen met diplomatieke en economische sancties. De wet wacht nog op goedkeuring van Bush. Het kan zijn dat de Amerikaanse president weigert zijn handtekening te plaatsen als hij vindt dat het nationale belang ermee wordt geschaad.

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Silvan Shalom, reageerde terughoudend op Assads openingszet. „Positieve verklaringen over vrede zijn altijd bemoedigend, maar woorden alleen zijn niet genoeg”, aldus Shalom op de zesde bijeenkomst van het Euro-mediterrane partnerschap in Napels. Hij zei dat er voorwaarden zijn om de besprekingen met Syrië te hervatten. Syrië moet volgens hem stoppen wapens van Iran naar de Hezbollah door te voeren en andere terreurgroepen te steunen en met de besprekingen beginnen zonder voorwaarden vooraf.

Het wantrouwen in Israël werd versterkt toen woensdag veiligheidstroepen twee Palestijnen arresteerden in een moskee in het dorpje Bardaleh bij Jenin op de Westelijke Jordaanoever. Zij waren van plan zichzelf op te blazen op een middelbare school in Yokneam in Noord-Israël. Volgens een Israëlische veiligheidsbron waren de kandidaat-zelfmoordenaars lid van de Islamitische Jihad. Ze hadden van hun bazen in Syrië opdracht gekregen tot de aanslagen over te gaan.

Een bron in het Israëlische leger zei donderdag dat Israël een militaire actie tegen Syrië zou hebben overwogen als de aanslag op de scholieren was gelukt. Maar de Syrische ambassadeur bij de Verenigde Naties, Fayssal Mekdad, ontkende dat de Islamitische Jihad of andere organisaties dergelijke acties vanuit Damascus kunnen leiden.

Op 5 oktober vielen Israëlische gevechtsvliegtuigen een basis bij Damascus aan. Volgens het leger bevond zich daar een trainingsbasis van de Islamitische Jihad. De luchtaanval kwam een dag nadat een Palestijnse vrouw die verbonden was met de Islamitische Jihad, zichzelf opblies in de havenstad Haifa, waarbij 21 Joodse en Arabische Israëliërs werden gedood.

Assad gaf deze week zijn leger opdracht zich voor te bereiden op een aanval van Israël, meldde het Israëlische dagblad The Jerusalem Post zondag. De opdracht kwam nadat Assad tot de conclusie was gekomen dat Israël zijn aanbod om hervatting van het vredesoverleg had verworpen. Woensdag zei Assad in een toespraak dat Israël spanningen creëert door een politiek van escalatie en extremisme en dat het de Arabische bereidheid vrede te sluiten, had verworpen. Volgens bronnen in het Israëlische leger werd de paraatheid bij de Syrische luchtmacht verhoogd. Syrische vliegtuigen patrouilleren langs de grens met Israël.

Israël heeft al een vredesakkoord met Jordanië en Egypte. De relaties tussen de Joodse staat en deze landen zijn echter verre van warm. Er zijn open grenzen, maar het oversteken van de grens vraagt door de bureaucratische en veiligheidsprocedures veel geduld van de reizigers.