Als het klopt dat goede politiek saai is, is het met Amersfoort niet best gesteld. De afgelopen vier jaren waren roerig. De grootste fractie, Burger Partij Amersfoort (BPA), viel uit elkaar; coalities wisselden elkaar af; wethouders kwamen en vertrokken weer; er ontstonden vier nieuwe partijen door afsplitsingen; raadslid Öczan was zelden aanwezig maar incasseerde wel elke maand 1700 euro bruto; PvdA-raadslid Smits Alvarez deed een greep in de partijkas en pleegde in Spanje zelfmoord. Of het in de Amersfoortse politiek de komende vier jaar rustiger wordt, is de vraag. Dat er maar liefst dertien partijen meedoen aan de raadsverkiezingen, doet het ergste vrezen.

Reconstructie

Tot veler verrassing wint de BPA in 2010 de verkiezingen. De partij haalt 7 –van de 39– zetels en neemt het voortouw bij de coalitiebesprekingen. Ruim een maand later sluit de BPA een akkoord met VVD, D66, CDA en GroenLinks –goed voor 27 zetels.

Al spoedig blijkt dat oppositievoeren de BPA beter ligt dan het nemen van bestuursverantwoordelijkheid. Eind november 2010 legt wethouder Stoelinga zijn functie neer. Hij zegt alle vertrouwen in zijn partij te hebben verloren. Voorman Kraanen verlaat eveneens de partij, waarna de BPA uit het college stapt. Uiteindelijk volgen nog vier fractieleden Kraanens voorbeeld. Het eens zo machtige BPA is versplinterd.

Na het vertrek van de BPA overleggen de coalitiepartijen over verbreding van het college. In januari 2011 treedt de Christen­Unie toe tot het nieuwe college. M. Tigelaar wordt wethouder. Daarmee zijn de politieke problemen in Amersfoort echter nog niet voorbij, want begin september stapt wethouder Barendregt (D66) op. Aanleiding is de nieuwbouw van cultureel centrum het Eemhuis. Een miljoenenoverschrijding van de bouwkosten wordt maanden onder de pet gehouden. Onderzoek wijst uit dat college en ambtenaren grote fouten hebben gemaakt, waarna ook de gemeentesecretaris zijn functie neerlegt. De oppositie wil dat het college eveneens opstapt, maar krijgt daarvoor geen meerderheid. Nadat Van den Berg (D66) wethouder Barendregt opvolgt, kan het college door.

In december 2012 valt het college alsnog. De VVD zegt het vertrouwen in GroenLinks op vanwege onenigheid over de aanleg van een rondweg. Kort daarna gooit ook wethouder Van ’t Erve (GroenLinks) het bijltje erbij neer. Hij verwacht dat het onmogelijk is om voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 tot een stabiel stadsbestuur te komen. Formateur Van Bergen (PvdA) staat voor de bijna onmogelijk opgave om een nieuw college te smeden. Toch vinden PvdA, VVD en D66 elkaar snel. De ChristenUnie mag meedoen, maar gaat er niet mee akkoord dat VVD en PvdA elk twee wethouders leveren. De VVD en PvdA komen daarop met hangende pootjes terug bij GroenLinks om hun extra wethouders veilig te stellen. Na het bijleggen van de ruzie tussen VVD en GroenLinks kan het nieuwe college worden geïnstalleerd. Van de zes wethouders zijn er vier nieuw.

Een nieuwe affaire ontstaat in oktober 2013. PvdA-raadslid Smits Alvarez is spoorloos. Op 21 oktober pleegt Smits Alvarez zelfmoord in Spanje. Later blijkt dat het raadslid ruim 64.000 euro heeft gestolen uit de partijkas en een geheim document heeft gelekt. De voltallige partijtop –onder wie de nieuwe wethouder Van Muilekom– stapt op vanwege gebrekkig toezicht op de partijkas. Van Muilekom blijkt de vijfde Amersfoortse wethouder die voortijdig het veld moet ruimen.

Drie voorwaarden

Met het gesloten coalitieakkoord tussen BPA, VVD, D66, CDA en GroenLinks was weinig mis, aldus ChristenUniefractievoorzitter Kennedy. Haar partij zag dan ook weinig reden om in 2011 niet de BPA op te volgen als collegepartij. Drie voorwaarden stelde de ChristenUnie: niet beknibbelen op bijdragen voor chronisch zieken en gehandicapten, geld reserveren voor het investeren in duurzame projecten, en het aantal koopzondagen niet verder uitbreiden.

Het inwisselen van het CDA en de ChristenUnie voor de PvdA in 2013 had nauwelijks gevolgen voor de portemonnee van sociaal zwakkeren en het budget voor duurzaamheid. Wel zette het nieuwe college met grote voortvarendheid de verruiming van de winkeltijden op zondag door. Sinds 1 juli 2013 mogen winkels in Amersfoort alle zondagen open. Kennedy is er nóg teleurgesteld over. „Uit een enquête van de ChristenUnie en de SP bleek dat 80 procent van de ondernemers hier tegenstander van is. Voor 60 procent van de consumenten hoefde het evenmin. Andere partijen bleken echter doof voor onze argumenten. Zelfs een voorstel voor onafhankelijk onderzoek naar voldoende draagvlak onder inwoners, werknemers en winkeliers haalde het niet. Schandalig.”

Met andere voorstellen oogstte Kennedys partij meer succes. Zo is het bijvoorbeeld mede aan de ChristenUnie te danken dat de voedselbankcoördinator niet is wegbezuinigd en dat twee coffeeshops hun deuren moesten sluiten.

Het meest tevreden is Kennedy echter over een breedgedragen voorstel van haar partij om langdurige zorgbehoevenden keuzevrijheid te geven bij het selecteren van hulpverleners. Een 
succes voor de ChristenUnie, want de verantwoordelijke wethouder voelde weinig voor het handhaven van identiteitsgebonden zorg. „Wij vinden dat iedereen een zorgaanbieder moet kunnen kiezen die bij de eigen levensvisie past”, zegt Kennedy. „Neem de uithuisplaatsing van een kind. Ouders moeten het recht hebben dat hun zoon of dochter terechtkomt in een gezin dat aansluit bij hun levensovertuiging.”

Dit is het vijfde artikel in een serie van zes over de invloed van CU en SGP op het collegebeleid 2010-2014.


CU en SGP praten weer

Er is weer toenadering tussen de ChristenUnie en SGP in Amersfoort. Dat bevestigen Dick Lassche (vicevoorzitter) en Bert van Bezooijen (voorzitter) van respectievelijk de Amersfoortse ChristenUnie- en SGP-kiesvereniging. In 2006 kwam het tot een breuk tussen de partijen.

De gesprekken tussen de beide besturen over mogelijke samenwerking zijn nog pril. De SGP, te klein om zelfstandig een zetel te halen, doet niet mee aan de raadsverkiezingen. Ook staat er geen SGP’er op de ChristenUniekieslijst en heeft de partij niet meegeschreven aan het verkiezingsprogramma. De komende raadsperiode zijn SGP’ers echter nadrukkelijk welkom als fractieadviseur op vergaderingen, aldus Lassche. Wel is het volgens hem nog te vroeg om te speculeren over een gezamenlijke lijst in 2018. „Wij trekken graag op met medechristenen en we voelen ons verbonden met SGP’ers. Wie weet waar deze samenwerking toe leidt.”

Lees in Digibron

Vermist raadslid dood in Spanje, Reformatorisch Dagblad (22 oktober 2013)

Koopzondag stoort kerkgangers in de keistad, Reformatorisch Dagblad (22 juni 2013)

Onraad, Reformatorisch Dagblad (25 oktober 2012)

ChristenUnie in keistad terug in college, Reformatorisch Dagblad (20 januari 2011)

Rel om geld nekt Burger Partij Amersfoort, Reformatorisch Dagblad (26 maart 2011)

Geen CU/SGP-lijst in Amersfoort, Reformatorisch Dagblad (15 december 2005)

Besluit SGP haaks op eerdere uitlatingen, Reformatorisch Dagblad (1 december 2005)