Tientallen V1’s voortijdig neergestort
KRUISLAND (ANP). In de Nederlandse bodem liggen nog tientallen vliegende bommen verborgen die in de Tweede Wereldoorlog voortijdig zijn neergestort. Vroeg of laat zullen de V1’s problemen veroorzaken, bijvoorbeeld door kankerverwekkende springstoffen die in het grondwater terechtkomen. Die voorspelling doet V1-vorser Henk Koopman uit Diepenveen.
Hij werkt aan een boek over de 8564 vliegende bommen die vanaf lanceerinrichtingen in Overijssel (15), Puttershoek en Pernis naar Londen en het Antwerpse havengebied werden afgeschoten. Een deel van de afzwaaiers kwam dicht bij de lanceerinrichtingen terecht, een deel in Noord-Brabant en Gelderland.
Van die in Nederland afgeschoten V1’s bereikten circa 1900 hun doel niet, blijkt uit de database van Koopman. De Duitsers trachtten het merendeel van de neergestorte V1’s zelf te bergen uit angst dat hun V1-geheimen via het verzet in handen van de geallieerden zouden vallen.
Boeren en het verzet aasden eveneens op de afzwaaiers. Zij konden de circa 550 liter benzine goed gebruiken in de laatste oorlogsjaren. Van de amatolpasta, de basis van de springlading, werden goed brandende waxinelichtjes gemaakt.
Enkele V1’s eisten in Nederland slachtoffers, zoals in Bergen op Zoom (33 doden) en Oosteind (nabij Oosterhout, 14 doden). Veel vliegende bommen kwamen echter in de klei, in het water of in het zand terecht, soms zonder ontploffing. „Ik doe geen voorspellingen, maar zeker is dat er tientallen in Nederland zijn neergestort en nog niet zijn ontmanteld”, aldus Koopman.
Een van die V1’s houdt het dorpje Kruisland - gelegen tussen Roosendaal en Steenbergen - in zijn greep. In een akker langs de Princebosseweg, in dunbevolkt gebied, ligt de V1 op een diepte van 1 meter. De omgeving is uit voorzorg afgezet.
In Brabant wordt de aanwezigheid van nog meer V1’s vermoed. Deze komen doorgaans pas aan het licht wanneer wegen, gasleidingen of nieuwe woonwijken worden aangelegd.
Volgens Koopman zijn gemeenten huiverig om V1’s of ander oorlogstuig onschadelijk te laten maken. Zij draaien sinds 1999 op voor een groot deel van de kosten van ontmanteling. „Dat kan in sommige gevallen meer dan 1 miljoen euro kosten”, aldus de V1-kenner.
Acuut ontploffingsgevaar is er volgens Koopman doorgaans niet. De aanwezige springstof komt pas tot ontlading wanneer drie tussenstappen voor ontsteking zijn doorlopen. Maar wanneer de 1000 kilo springstof instabiel is, kan een explosie tot grote schade leiden.