Decennialang stroomden de kerken in de hoofdstad leeg. De „oudere garde” zag jongeren en gezinnen met kinderen vertrekken naar plaatsen als Almere of Purmerend.

De laatste jaren is er sprake van een kentering, constateert dr. 
Danielle van de Koot-Dees, die vorig jaar promoveerde op een studie over „de rol van geloven in jonge protestants-christelijke gezinnen in Amsterdam.” „Er is een trend gaande die wel aangeduid wordt met de term gentrificatie: mensen uit de midden- en hogere sociale klassen keren terug naar de oude stadswijken – of blijven daar wonen, ook als zij kinderen krijgen. Eenzelfde tendens zie je onder christelijke ouders.”

Maar hoe voed je je kinderen op in het zo ontkerkelijkte Amsterdam? En wat kan „de kerk” voor gezinnen met kinderen betekenen? Daarover ging het vrijdagmiddag op het symposium ”Geloven in opvoeding” in de Thomaskerk in Amsterdam-Zuid. De bijeenkomst was georganiseerd door de Protestantse Kerk Amsterdam. De conferentie zou aanvankelijk vandaag verdergaan, maar daarvoor bleek toch te weinig belang­stelling.

Over de relatie gezin, school en kerk is in de godsdienstpedagogiek al veel gepubliceerd, zei 
Van de Koot-Dees in haar referaat. Opvallend genoeg gaat het doorgaans echter óf over de school óf over de kerk. „Over de rol van het gezin is heel weinig gepubliceerd. Deels zal dat te maken hebben met het besloten karakter van gezinnen. Toch hebben juist ouders de grootste invloed op de religieuze opvoeding van het kind.”

Dat laatste onderstreepte ook Nynke Dijkstra, projectadviseur missionair werk en kerkgroei binnen de Protestantse Kerk in Nederland. „Als het thuis niet gebeurt, zijn kerk of school tamelijk machteloos. Gebeurt het thuis wel, dan kunnen ze elkaar versterken.”

Al blijven er altijd uitzonderingen, gaf Dijkstra aan. „Ds. Rob van Essen, dé ds. Rob van Essen die in Amsterdam stond, had van huis uit niets meegekregen. Op een gegeven moment belandde hij bij een Bijbelstudie, op driehoog, bij twee oudere dames. Ze zeiden: „Rob, wat fijn dat jij er bent.” En zo is Rob tot geloof gekomen. Maar dit is wel een uitzondering die de regel bevestigt.”

Gemeenschap

Wat niet wegneemt dat juist ook de kerk in Amsterdam een rol van betekenis kan spelen waar het gaat om de geloofsopvoeding, het begrip waarmee Van de Koot-Dees „opvoeding door gelovige ouders” typeert. „In de interviews met jonge ouders die ik in het kader van mijn promotieonderzoek hield, keerde het woord gemeenschap regelmatig terug. Ouders zien de kerk als een plaats van ontmoeting met God, maar ook met elkaar. In de kerk ervaren zij een sfeer van acceptatie, van gemeenschap, de kerk is ook een plaats waar hun kinderen andere kinderen ontmoeten. In die zin is de trits gezin, school en kerk nogal eens een sandwich geworden: gezin en kerk. Facilitéér dus als kerk die gemeenschap, bijvoorbeeld door elke week na de dienst koffie met elkaar te drinken.”

„Zoek elkaar op, hoe dan ook”, adviseerde dr. Jos de Kock, universitair docent educatie en catechetiek aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam. „Maar heb je ogen ook, net als David in Psalm 25, gericht omhoog, naar God, de God van zijn heil. Laat jezelf onderwijzen door God. Dan zal Hij je leren wat je kinderen zo graag van jou ontvangen: waarheid, recht, gerechtigheid, oprechtheid, vroomheid – lees Psalm 25.”

Voor een interview naar aanleiding van de studie ”Prille geloofsopvoeding” van Danielle van de Koot-Dees klik hier.