Niet alleen premier Benjamin Netanyahu en president Shimon Peres houden niet op te waarschuwen tegen Iran, ook andere deskundigen in Israël roepen op tot waakzaamheid.

Iran heeft de eerste stappen gezet om het interimakkoord dat het met de P5 plus 1 (de vijf landen van de VN-Veiligheidsraad en Duitsland) heeft gesloten, uit te voeren.

Irandeskundige prof. Meir Litvak van de universiteit van Tel Aviv gelooft dat het akkoord te veel overlaat aan de welwillendheid van de Iraniërs. Iran is bijvoorbeeld niet van plan geavanceerde centrifuges in nucleaire faciliteiten te installeren, maar blijft wel vastberaden om ze te maken. „Waarom geeft Iran honderden miljoenen dollars uit aan technologie die het niet gaat gebruiken? Het doet vermoeden dat de Iraniërs geloven dat het akkoord tijdelijk is of dat ze op een bepaald moment in de 
toekomst ervan af kunnen wijken.”

De verkiezingen in juni 2013 duidden erop dat het publiek verandering wilde, aldus Litvak. De nieuw gekozen president, Rohani, is geen hervormer, maar hij is wel een pragmaticus. Groepen die zich buitengesloten voelden van het politieke proces hebben op hem gestemd omdat ze verwachten dat hij hen helpt te integreren. Het volk heeft met de keuze ook aangegeven dat het geen „jihadeconomie” wil: kandidaten die ernaar streefden het nucleaire programma uit te voeren ongeacht de zware economische gevolgen, verloren vorig jaar dik. „Het regime begreep dat het een compromis moest sluiten met de internationale gemeenschap over de nucleaire kwestie.”

De keuze van Hassan Rohani duidde er ook op dat het Iraanse volk een zekere opening wil naar het Westen. De vraag in Iran is echter hoe ver ze moeten gaan met de dialoog. Moet die beperkt blijven tot de nucleaire problematiek of zich ook uitstrekken tot economie en cultuur? Sommigen vrezen dat uitbreiding van het contact met het Westen tot de val van het regime zal leiden. Anderen denken dat dit juist zal voorkomen dat het bewind ten val komt.

Litvak verwacht dat zodra het akkoord is uitgevoerd, de sancties vanzelf zullen verminderen. „We zien nu al internationale olieconcerns zich naar Iran haasten om toekomstige deals te sluiten zodra de sancties zijn opgeheven. Ook producenten trekken naar Iran in de hoop dat de industrie nieuw leven kan worden ingeblazen.”

Ayalon hoopt dat de P5 plus 1 zich niet voor de gek laten houden. De Iraniërs zijn volgens hem naar het overleg gegaan omdat ze economisch aan de rand van de afgrond stonden. Dat had gemakkelijk kunnen leiden tot sociale onrust en tot omwenteling. „Hun belangrijkste doel is de sancties op te heffen, zonder iets op te geven van hun potentieel.”

Israël kan op het ogenblik niets doen, aldus Ayalon. Hij hoopt dat de P5 plus 1 zullen eisen dat Iran zijn capaciteit op zal geven en dat er een krachtige controle op handhaving komt. „Gebeurt dat niet, dan blijven alle opties open.”