Altijd 101 schoten voor koningskind
Een jongen of een meisje. Het maakt niet meer uit. Als prinses Máxima een welgeschapen kind ter wereld brengt, zullen sowieso 101 kanonschoten klinken. Tot nog toe klonken er bij de geboorte van een prinses ’maar’ 51, een prins kreeg er vijftig extra. De emancipatie werkt ook door in het ceremonieel rond een koninklijke geboorte.
Nederland zal het weten dat er een nieuwe troonopvolger in spe geboren is. Vlaggen gaan uit, klokken luiden, kanonnen bulderen en websites van de overheid besteden er volop aandacht aan. De Rijksvoorlichtingsdienst, die het nieuws van de geboorte naar buiten zal brengen door middel van een communiqué, heeft alles tot in de finesses doordacht.
Wordt het grote nieuws voor 16.00 uur bekendgemaakt, dan gaat die dag de vlag -met de oranje wimpel- nog uit, tot zonsondergang. Komt het bericht later op de dag naar buiten, dan kan de vlag eventueel nog tot zonsondergang, maar in ieder geval ook de volgende dag uit het raam.
Bevalt prinses Máxima op een zondag of op een erkende feestdag, dan mag er pas gevlagd worden op de eerste gewone dag na de bekendmaking. Het protocol schrijft voor dat er niet op zondagen of op bijvoorbeeld Eerste en Tweede Kerstdag wordt gevlagd.
Ook klokken mogen hun vreugdeklanken op die dagen niet uitstrooien over de daken. Het luiden van klokken kan op de eerste gewone dag na de geboorte. De regering vraagt daarbij rekening te houden met de plaatselijke gewoontes.
Niet alleen klokken zullen na de geboorte te horen zijn, ook kanonnen zullen bulderen. In vier steden binnen het koninkrijk worden saluutschoten afgevuurd. De minister van Defensie heeft daarvoor Den Haag, Den Helder, Willemstad op Curaçao en Oranjestad op Aruba aangewezen.
In de hofstad zullen militairen van de 11e afdeling Rijdende Artillerie 101 saluutschoten laten klinken met vier stukken, zogeheten 25-ponders. De militairen -beter bekend als de Gele Rijders- zullen in ceremonieel tenue gekleed zijn. Waarschijnlijk worden de saluutbatterijen opgesteld op het Malieveld, maar mocht daar een evenement zijn, dan wordt uitgeweken naar een andere geschikte plaats. Op 21 november waren al oefenschoten op het Malieveld te horen.
In Den Helder, Willemstad en Oranjestad zorgt de Koninklijke Marine voor het saluut met twee kanonnen op de wal. Indien de geboorte na tien uur ’s avonds plaatsheeft, zullen de schoten de volgende morgen om 7 uur worden afgevuurd.
Het geven van ereschoten is een oude (marine)traditie. Al eeuwen terug werden vorsten, vlootoversten en andere hoogwaardigheidsbekleders met kanonsschoten begroet.
Dat saluutschoten bij een prinselijke geboorte klinken, is te danken aan Koning Willem I. Die gaf op 14 juli 1818 zijn ”Secretaris van Staat voor de Zaken van Oorlog” opdracht naar buiten te brengen „dat Zijne Majesteit heeft goedgevonden, te bepalen, dat de geboorte van eenen Koninklijken Prins zal worden aangekondigd met 101 en die van eene Koninklijke Prinses met 51 kanonschoten.”
Omdat de erfopvolging sinds de grondwetswijziging van 1983 geen onderscheid meer maakt tussen prinsen en prinsessen, is het aantal schoten voor een meisje even groot als het aantal voor een jongen. Waarom er destijds voor 101 en 51 schoten werd gekozen vermeldt de geschiedenis niet.
Afgezien van de vlaggen en de schoten, zal Nederland zijn als anders. Schoolkinderen krijgen de dag na de geboorte namelijk geen vrij, zoals bij de geboorte van Willem-Alexander wel gebeurde. En over een vrije dag voor ambtenaren vanwege de geboorte is niet eens gerept.
In 1967 hadden de (rijks)ambtenaren pech: ze zouden een deel van de dag vrij krijgen als het kind overdag geboren zou worden, maar Willem-Alexander diende zich pas ’s avonds aan, op een moment dus dat de ambtenaren zijn komst toch al in vrijheid konden vieren.