Nieuw licht op Thatchers strijd met kompels én punk
LONDEN (AP). De toenmalige Britse premier, wijlen Margaret Thatcher, wilde in de jaren tachtig het leger inzetten tegen stakende mijnwerkers, bepleitte een Brits chemischewapensarsenaal en joeg vruchteloos op de maker van een geruchtmakende neptape van haar met de Amerikaanse president Ronald Reagan. Het zijn nog maar drie van de opmerkelijke feiten die nieuw openbaar gemaakte archiefstukken aan het licht hebben gebracht.
Op ‘openbaarheidsdag’, het jaarlijkse moment waarop de geheimhoudingstermijn van weer een vracht archiefstukken verstrijkt, werden de Britten weer wat wijzer over de vorig jaar overleden oud-premier. Die bleek niet erg ingenomen met de streek die de Britse punkband Crass haar in 1982 leverde. De uitgesproken Thatcherhaters verknipten geluidsfragmenten van haar en Reagan tot een zogenaamd onderonsje. In het nepgesprek drukt Thatcher zich zo rabiaat uit dat, zo hoopte Crass, de opname Thatchers herverkiezing wel eens in gevaar zou kunnen brengen.
Dat bleek al te overmoedig. Niemand hield de opname voor echt, en geen krant schreef erover. Al was het maar omdat Reagans stem ongeloofwaardig soepel en afgemeten klonk, zoals Thatchers persvoorlichter zei. De herverkiezing van de conservatieve premier kwam al helemaal niet in gevaar.
Toch ontstemde de stunt de IJzeren Dame zeer. De zoektocht naar de daders was echter lang vergeefs. Achtereenvolgens belandden Sovjet-spionnen, Argentijnse agenten en Britse linksextremisten in het verdachtenbankje. Niet de autoriteiten, maar de Britse krant The Sunday Times onthulde uiteindelijk dat de punkwereld, die Thatcher in de voorste gelederen bestreed, weer had toegeslagen.
Uit de vrijdag vrijgegeven archiefstukken blijkt volgens Britse media verder dat de machtsstrijd die Thatchers regering uitvocht met stakende mijnwerkers zo mogelijk nog grimmiger was dan gedacht. Ze dacht erover het leger in te zetten om de mijnstaking te breken en de noodtoestand af te kondigen. Voorts was ze wel degelijk van meet af aan van plan veel meer mijnen te sluiten dan ze in het openbaar toegaf.
Ook was Thatcher ervan overtuigd dat Groot-Brittannië chemische wapens nodig had om in de Koude Oorlog overeind te blijven, schreef The Times vrijdag. De premier toonde zich ook op haar hoede als het bondgenoten betrof. Ze kreeg het volgens dezelfde krant met de Fransen aan de stok nadat een beveiliger van de Franse president François Mitterrand in 1984 een explosief had meegesmokkeld ‘om de Britse bewaking te testen’.