Dat zeiden werkgevers en werknemers gisteren op een door de Tweede Kamer belegde hoorzitting. Oud-FNV-voorzitter Stekelenburg, oud-CNV-voorzitter Westerlaken en oud-NCW-voorzitter Blankert waren het op dit punt roerend met elkaar eens. Op de bewuste bijeenkomst in 1994 in het Haagse Bel Air-hotel, waar sociale partners en Melkert bijeenkwamen om te praten over een bezuiniging van 400 miljoen gulden op de begroting van Arbeidsvoorziening, zijn de ESF-gelden amper ter sprake geweest, zeiden de bonden gisteren.

Dat in de loop van die bewuste avond de begroting voor Arbeidsvoorziening er steeds gunstiger uit kwam te zien doordat de bedragen die op grond van ESF konden worden ingeboekt steeds hoger werden, namen sociale partners voor kennisgeving aan. „Dat deden de ambtenaren van Sociale Zaken. We gingen ervan uit dat zij er verstand hadden en wisten wat ze deden. Als zij 100 miljoen aan ESF-gelden inboekten, namen wij aan dat dat kon. Daar gingen wij niet over.”

Kennisgeving
Dat het bestuur van Arbeidsvoorziening die avond akkoord ging met de bezuiniging van 400 miljoen gulden, een bezuiniging waartegen men zich de weken daarvoor fel had verzet, kwam niet door de ’goocheltruc’ van het op de begroting zetten van meer ESF-geld. „Melkert kwam met allerlei compensaties voor de bezuiniging. Een onderdeel daarvan vormden de ESF-gelden, maar alle onderhandelaars beseften dat dat geld alleen overeenkomstig Brusselse regels benut kon worden”, stelden Stekelenburg, Westerlaken en Blankert gisteren.

Dat in schriftelijke stukken vaak de term ”ESF-middelen voor eigen organisatie” opduikt, betekent niet dat hier gedoeld wordt op geld waarmee gaten in de eigen begroting werden gedicht, houden sociale partners vol. „Dat geld was bedoeld om werknemers van Arbeidsvoorziening ESF-projecten te laten uitvoeren.”

Met de uitspraken van gisteren nemen werkgevers en werknemers duidelijk afstand van de beschuldiging die zij eerder in de pers hebben geuit dat Melkert hen in 1994 aangezet zou hebben tot misbruik van ESF-gelden. De huidige PvdA-fractieleider en -lijsttrekker lijkt daarmee niet meer de spil te zijn in de ESF-crisis.

De oud-voorzitter van Arbeidsvoorziening Van der Beek en directeur Troost sloten zich gisteren in grote lijnen bij de verklaring van sociale partners aan. Zij erkenden weliswaar dat ESF-geld gebruikt is „om te voorkomen dat te veel mensen ontslagen zouden moeten worden”, maar beweerden tevens dat zij toen wel degelijk beseften dat het geld conform Brusselse regelgeving besteed moest worden.

Noodklok
De stelling dat gebrekkig toezicht op de besteding van de Europese werkgelegenheidssubsidies tot een miljoenenstrop voor Nederland heeft geleid, bleef gisteren recht overeind staan. Van de 3 miljard gulden aan subsidies die in de periode 1994-1997 is verstrekt, eist Brussel 447 miljoen gulden terug.

Opmerkelijk is dat het ministerie van Sociale Zaken al in 1994 over een rapport beschikte van het eigen onderzoeksbureau Soza Consult dat de noodklok luidde over de gebrekkige controle. Het bureau voorspelde toen reeds het noodscenario dat Brussel honderden miljoenen guldens terug zou eisen. Het bestuur van Arbeidvoorziening kende het rapport echter niet. Het ministerie heeft er nauwelijks iets mee gedaan.