Moeten we de daden van de bezetter doodzwijgen in de hoop op betere tijden? Moeten we onze stem laten horen, moeten we handelen? Een dilemma.

Voor H. M. van Randwijk, Anna en Driekus Heuvelink, Corry ten Boom, Hannie Schaft, Miep Gies, Gerrit van der Veen, ”Tante Riek” en Joke Folmer was het geen vraag. Evenmin voor de februaristakers, de koeriersters, de medewerkers van het bevolkingsregister en politieman Jan van der Oever.

De massa wist het niet. Hij zweeg. De één verzette zich door onder te duiken, de ander meldde zich stilzwijgend voor de Arbeitseinsatz in Duitsland, in de hoop op die manier te overleven. De Joodse Raad koos, al dan niet schoorvoetend, voor het meewerken aan de Endlösung, de verwoesting van haar eigen Joodse gemeenschap. „Om erger te voorkomen.”

Verzet of morrende acceptatie, het blijft altijd een dilemma. Het is een heel oude spagaat.

Duistere tijden

In het gebouw van de Tweede Kamer aan het Haagse Binnenhof prijkt op de deur van de fractievoorzitter van de Partij voor de Vrijheid een sticker. Op de sticker staat de volgende tekst: „De islam is een leugen, Mohammed een crimineel, de Koran een vergif.” De slogan is bedacht door PVV-fractievoorzitter Wilders zelf.

Er heerst woede over die tekst. Doet deze actie niet denken aan duistere tijden die achter ons liggen? Roept deze sticker niet dezelfde weerstand op als die grote borden op straat in het Duitse Neurenberg in 1937 of voor de Operahuis in Wenen met daarop de tekst ”Judentum ist Verbrechertum” (Het Jodendom is misdadig)?

De weerstand is er. De boosheid is er. Maar ook nu is er het dilemma. Argumenten die in onze samenleving te horen zijn: „Wilders is een dwaas. Hij wil alleen maar provoceren.” „Hoe meer aandacht, hoe meer succes hij krijgt.” „Stilzwijgen is toch maar het beste.”

Aan de andere kant klinkt de roep om een einde te maken aan deze belediging van honderdduizenden burgers in ons land. „Het stilzwijgend toelaten van dit haat zaaien mag niet zonder gevolgen blijven” en „Te veel mensen zullen deze uitspraken van Wilders overnemen.”

Zwijgende massa

Nee, het is geen oorlog. Ons land is niet bezet. Ondanks het incidentele misbruik van het fenomeen ”vrijheid van meningsuiting” blijft het veilig wonen in ons land. De tekst op de sticker op de deur van één provocerende volksvertegenwoordiger betekent nog geen ideologie.

Het is vredestijd. Maar er wordt gezaaid. Wat ooit begon met het wegdraaien van het hoofd bij het ontmoeten van de Joodse overbuurman, leidde uiteindelijk tot de ”Vernichtbarkeit”, het vernietigingswaardig maken van de Jood in de samenleving.

Zeventig jaar geleden moest Hannie Schaft haar verzet bekopen met de kogel in de duinen van het Noord-Hollandse Overveen. Tante Riek vond de dood in kamp Ravensbrück.

Verzet tegen het haat zaaien van Wilders leidt anno 2014 niet tot de dood. Wij kunnen gebruikmaken van onze gewone democratische rechten van verzet. Daarvoor komt geen politieagent aan de deur.

Volgens Wilders en zijn volgelingen is iedere verwijzing van het gedrag van nu naar het gedrag van ‘toen’ een miskleun. Zo bedoelt hij het niet, verklaart hij voortdurend.

De zwijgende massa duidt de uitspraken van de PVV-leider als het spreken van een eenling. Dat gold in de jaren twintig van de vorige eeuw ook de uitspraken van die ene Oostenrijkse schilder.

Aanklacht

Voor velen blijft het al dan niet zwijgen een dilemma. Voor mij niet. De sticker op de deur op het Haagse Binnenhof maakt de grote borden van toen in de straten in Duitsland en Oostenrijk weer zichtbaar.

Het eerste wat zou moeten gebeuren is dat de Nederlandse volksvertegenwoordigers zich onmiddellijk en ondubbelzinnig uitspreken tegen deze actie van Wilders en zijn kompanen.

Het verwijderen van de sticker, een schandvlek in het gebouw van onze Nederlandse volksvertegenwoordiging, zou vanuit het parlement moeten worden aangevoerd. Voor mindere zaken dan het beledigen van 800.000 landgenoten zijn onze parlementariërs van hun kerstreces teruggeroepen.

Binnenkort lopen in Amsterdam honderden mensen mee in de stille tocht tijden de Auschwitzherdenking. Als wij nu onze dilemma’s handhaven, als wij nu niet optreden tegen de aanranding van de menselijke waardigheid van honderdduizend islamitische landgenoten door de PVV, zullen de voetstappen die ons bij het Auschwitzmonument brengen loze schreden blijken te zijn.

Over enkele weken is er de herdenking van de Februaristaking uit 1941. Moedige mensen zetten toen hun dilemma’s opzij om beginnend onrecht bij de wortel aan te pakken. Als wij niet als één man opstaan tegen het wegzetten van een hele bevolkingsgroep, is de opgeheven vuist van het monument ”De dokwerker” geen uiting van kracht maar een aanklacht tegen het niet handelen van ons zeventig jaar later.

De auteur is orthodox-joods rabbijn.