Corruptieschandalen zijn niets nieuws in Turkije, maar de huidige crisis is veel ernstiger omdat vrijwel alle erbij betrokken personen tot de vertrouwelingen van premier Erdogan behoren. Niettemin verving de premier deze week maar liefst tien ministers.

In de hele affaire zitten twee rode draden. Allereerst werden er tientallen personen gearresteerd die worden verdacht van uiteenlopende zaken zoals fraude en het verduisteren van grote sommen geld. Onder hen zijn de zonen van ten minste drie ministers, onder wie de minister van Binnenlandse Zaken, Güler, verantwoordelijk voor de politie. Güler was echter niet op de hoogte van het politieonderzoek.

De AK-partij reageerde aanvankelijk op de aantijgingen door tientallen politiecommissarissen te vervangen, omdat van hen vermoed wordt dat ze lid zijn van de Fethullah Gülenbeweging. Deze conservatieve islamitische organisatie was in het verleden een belangrijke steun voor Erdogan. De laatste jaren is ze erin geslaagd in het politieapparaat en de juridische macht te infiltreren.

De afgelopen tijd verslechterden de relaties tussen de AK-partij en de Fethullah Gülenbeweging. Fethullah Gülen bekritiseerde afgelopen juni openlijk de wijze waarop premier Erdogan had gereageerd op de protesten rond het Gezipark.

Erdogan sprak indertijd voortdurend over een „sinister complot” dat vanuit het buitenland werd geleid, met als doel de Turkse stabiliteit te ondergraven. Dezelfde woorden gebruikte premier Erdogan ook de afgelopen dagen weer in zijn reacties op het corruptie schandaal. In omfloerste bewoordingen sprak Erdogan over een „bende die zich bekleedt met het gewaad van de vroomheid.” Het was voor iedereen duidelijk dat hij hiermee de religieuze prediker Fethullah Gülen bedoelde, zonder deze echter te noemen.

Los van deze machtsstrijd met de Gülenbeweging speelt er in het schandaal nog een tweede affaire, die is verbonden met de Turkse Halkbank. Tijdens de arrestatiegolf van de afgelopen dagen werd ook bankdirecteur Suleyman Aslan opgepakt. Bij de inval werd er bij hem thuis onder meer een schoenendoos gevonden met een onverklaarbare 4,5 miljoen dollar.

Tot ergernis van de Verenigde Staten omzeilde deze Halkbank 
–die een staatsbank is– het verbod op banktransacties met Iran. Er waren bij deze bank twee rekeningen voor Iran, in buitenlandse valuta en in Turkse lires. Via deze rekeningen kocht Iran op de internationale markt goud op dat via Turkije naar Iran werd doorgesluisd.

Behalve directeur Aslan zijn er ook nog zakenlieden gearresteerd die ervan worden beschuldigd dat ze „een kring hebben gevormd die ambtenaren omkocht die moesten helpen bij het verhullen van deze illegale financiële praktijken van Iran via de Halkbank.” Premier Erdogan bleek echter ook in deze affaire de hand te zien van „internationale samenzweerders.”