Vanaf het platte dak van de Westerkerk heb je een prachtig uitzicht over het dorp aan de ene kant en de landelijke omgeving aan de westzijde van het dorp. Je ziet niet alleen de polders met de rechte sloten en in de verte het Randmeer, maar ook moderne energieopwekkers in de vorm van windmolens. Energieopwekkers liggen er ook op het dak van de kerk, maar daar gaat het om zonnepanelen, 28 in totaal.

Jeroen van der Tang –in 2012 voorzitter van de commissie fondsenwerving verbouw en als zodanig betrokken bij de aanschaf– wijst naar de onderste rand van de schuin geplaatste blauwe panelen. Een aantal ervan ligt, vanwege de lage winterse zonnestand, in de schaduw van de dakrand.

Dat is te zien op de twee omvormers, een verdieping lager, die de gelijkstroom omzetten in wisselstroom. De ene groep van veertien zonnepanelen levert op dit moment 937 Wh (watt per uur), de andere 557 Wh. „We hebben gekozen voor twee omvormers om de opbrengst te kunnen vergelijken”, zegt Van der Tang.

Meterkast

Op de begane grond in de meterkast is af te lezen dat er op dit moment geen energie geleverd wordt aan het net. De lampen, computers en andere elektrische apparatuur gebruiken vandaag net iets te veel stroom ten opzichte van de opbrengst van de panelen.

In de zomer is dat anders en gaat er regelmatig stroom naar buiten. Op 5 december van dit jaar werd er slechts 1 kWh 
zonne-energie opgewekt, tegen 
50 kWh op 5 juni. Tot nu toe heeft de Westerkerk ongeveer 6500 kWh van de eigen opwekking zelf gebruikt en 2700 kWh aan het net geleverd.

De kerkgangers kunnen ’s zondags op een display in de hal aflezen hoeveel zonne-energie er in totaal is opgewekt. De teller staat nu op 9212 kWh (à 11 eurocent), vanaf juli 2012. Boven de display staat een Bijbeltekst uit Prediker 11: 7: „Het licht is een genot. Wat een weldaad voor de ogen om de zon te zien” (NBV).

Het idee voor het plaatsen van de zonnepanelen ontstond tijdens de verbouwing van de kerk in 2011. Duurzaamheid was niet de eerste drijfveer, al speelde dat aspect wel mee.

Vrijwilligers

De totale aanschaf kwam op 11.500 euro, ruim 400 euro per paneel. Die lage prijs was mede mogelijk dankzij de inzet van vrijwilligers bij de installatie. De levensduur van de panelen bedraagt naar schatting 25 jaar, waarin de panelen zich naar verwachting zeker twee keer zullen terugverdienen. Doordat de aanschaf apart gesponsord kon worden, profiteert de kerk direct van de baten van een lagere energierekening de komende jaren.

De Westerkerk is niet het enige kerkgebouw met een ”groen dak”. De kerk van de protestantse gemeente in het Zeeuwse Schoondijke (2011) had de primeur. Nu zijn er tussen de tien en de twintig kerken met zonnepanelen op het dak, onder meer in Houten, Deventer, Zwolle, Wageningen, Nijmegen en Den Ham. Bij de laatste kerk zijn de panelen in kruisvorm op het dak gelegd.

Van der Tang vindt het onderwerp duurzaamheid belangrijk, omdat een mens slechts rentmeester is van de schepping en niet naar willekeur over deze aarde mag beschikken, zo zegt hij. Dat betreft niet alleen het opwekken van energie, maar ook het besparen daarop, de houding tegenover de schepping en het omgaan met medemensen.

De milieu-econoom hoopt dat andere kerkelijke gemeenten ook gaan nadenken over zonnepanelen. Het hoeft volgens hem niet moeilijk te zijn als ze contact zoeken met een lokale installateur, het groenekerkennetwerk via de site groenekerken.nl of een lokaal initiatief voor duurzame energie, te vinden op de site hieropgewekt.nl. „Er zijn enkele honderden kleinschalige initiatieven. In veel plaatsen zijn coöperaties actief voor het opwekken van duurzame energie. De leden ervan beheren dan samen de installaties. Het gaat niet alleen over zonnepanelen maar bijvoorbeeld ook over windenergie en warmte-koudeopslag. Ik denk dat een lokaal duurzame-energie-initiatief ook kerken goed kan helpen op weg naar duurzaamheid.”

Terug naar het dak. Het plan is in 2014 nog eens twintig zonnepanelen bij te plaatsten. Er is nog ruimte voor.

Zie ook:

„Kerk doet meer aan duurzaamheid” (Reformatorisch Dagblad, 20 december 2013)

„Duurzaamheid is ook zorgen”(Reformatorisch Dagblad, 16 december 2013)

Toolkit bevordert aandacht voor duurzaamheid in kerken (Reformatorisch Dagblad, 14 december 2013)

„Biblebeltgemeenten scoren hoog op duurzaamheid” (Reformatorisch Dagblad, 12 december 2013)