Kerst is in onze maatschappij, behalve een commercieel feest waarbij het draait om lekker eten en mooie cadeaus, inhoudelijk vooral een relatiefeest geworden. Een sociaal gebeuren waarbij er juist voor mensen aan de rand van de maatschappij van alles en nog wat wordt georganiseerd.

Wat dat laatste betreft: omzien naar onze naasten is óók een kernwaarde van het christendom. En daar mag rond de kerstdagen best wat extra aandacht voor zijn. Misschien kunnen we als christenen in dat opzicht nog wat leren van mensen die zich, hoewel ze niet gelovig zijn, belangeloos inzetten voor hun naasten. Een geloof zonder werken is immers een dood geloof, zegt de apostel Jakobus.

Ondertussen is Kerst echter, bijna sluipenderwijs, verworden tot een feest waarbij er alleen nog maar nadruk wordt gelegd op het horizontale aspect. Op die ene dag in het jaar begraven we de strijdbijl in de familie, nodigen we vrienden uit die we al een poos niet meer gezien hebben en doneren we een mooie gift aan een liefdadigheidsorganisatie die op kerstavond een diner serveert aan daklozen en zwervers.

Toch raken we dan niet de kern van waar het met Kerst eigenlijk om gaat. Kerst gaat over relaties, maar dan in de eerste plaats over de relatie van God met deze wereld. Hij brak de geslotenheid van het zondige bestaan open en liet Zijn eigen Zoon geboren worden in Bethlehem. Opdat eenieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar het eeuwige leven heeft. Dát is de centrale boodschap van Kerst.

Het feit dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders Kerst en kerk niet meer met elkaar verbindt, is wat dat betreft een teken aan de wand. Als de grootste protestantse kerk van ons land reclamezendtijd koopt op radio en televisie om mensen op te roepen tijdens de kerstdagen een kerkdienst te bezoeken, is dat alarmerend. Kerst kan blijkbaar prima worden gevierd zonder kerk, vindt de overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking.

Misschien moeten we een spade dieper graven en vaststellen dat nogal wat kerken, door in hun kerstverkondiging alle nadruk op saamhorigheid en medemenselijkheid te leggen, zelf ook schuld hebben aan deze situatie. Want voor saamhorigheid en medemenselijkheid heb je de kerk niet per se nodig, vinden velen.

De Bijbel roept ons op tot omzien naar elkaar. Daar moeten we niet te snel overheen lezen. Dat omzien naar de ander heeft niet alleen een horizontale maar ook een verticale component. Met Kerst gedenken we dat God omziet naar een verloren wereld die zich van Hem heeft afgewend. Wie echt om zijn naaste geeft, zorgt niet alleen voor zijn tijdelijke welzijn, maar is ook bekommerd om zijn zielenheil. De kerk moet zich Kerst niet laten afpakken. Juist de kersttijd is een uitgelezen moment om mensen die anders zelden of nooit een kerkdienst bezoeken, met het Evangelie te bereiken.