Nieuw vredesplan voor Midden-Oosten
Israëlische oppositieleden en prominente Palestijnen hebben maandag in Genève in aanwezigheid van honderden hoogwaardigheidsbekleders uit de hele wereld een alternatief vredesplan voor het Midden-Oosten gepresenteerd. Dit zogeheten Akkoord van Genève is het resultaat van geheim overleg tussen onder anderen de voormalige Israëlische minister Beilin en de Palestijnse ex-bewindsman Yasser Abed Rabbo.
Het akkoord geeft de grenzen aan tussen Israël en een toekomstige Palestijnse staat en bevat compromissen voor onderwerpen waarover eerdere onderhandelingen stuk liepen. Bij de ceremonie waren onder meer de voormalige Duitse bondskanselier Schmidt, de voormalige voorzitter van het Europese Parlement Simone Veil aanwezig. Ook de Russische ex-president Gorbatsjov, de Amerikaans ex-president Jimmy Carter en andere winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede waren van de partij. Carter riep Israël en de Palestijnen op een einde te maken aan het geweld. De Israëliërs moeten zich afvragen of ze hun nederzettingen in de bezette gebieden willen behouden of vrede willen met hun Arabische buren, zo zei hij.
De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kofi Annan, liet weten dat alleen langs politieke weg vrede kan worden bereikt. Hij veroordeelde zowel de Israëlische militaire acties als de Palestijnse zelfmoordaanslagen.
De Israëlische premier Sharon en de Palestijnse Autoriteit hebben al eerder het vredesinitiatief verworpen. Hoewel ook de al-Fatah-beweging van de Palestijnse leider Yasser Arafat tegen is, had hij wel een naaste medewerker naar de ceremonie gestuurd. Volgens de Israëlische krant Ha’aretz vindt al-Fatah dat het plan geen recht doet aan de „historische Palestijnse rechten.”
Op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook gingen maandag woedende Palestijnen de straat op om te protesteren tegen het initiatief. In het Palestijnse vluchtelingenkamp Jabaliya in de Gazastrook protesteerden 1500 Palestijnen. „Nee tegen het verraad, nee tegen de verraders”, riepen de betogers. Ook belangrijke Palestijnse groeperingen zoals de radicale Hamas zijn tegen, omdat het plan volgens hen inhoudt dat er geen mogelijkheid meer is op terugkeer van de Palestijnen die in 1948 hun huizen ontvluchtten toen de Israëlische staat werd gesticht.
Palestijnse groeperingen die maandag in Egypte een staakt-het-vuren met Israël zouden bespreken, hebben die bijeenkomst tot donderdag uitgesteld. Het hoofd van de delegatie van de al-Fatah-beweging zei optimistisch te zijn over de kansen op een bestand.
De Israëlische militaire acties gingen maandag gewoon door. Bij een militaire operatie in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever zijn zeker vier Palestijnen gedood, onder wie een 8-jarige jongen. Zeven anderen raakten gewond. Tientallen verdachte militanten zijn opgepakt. Volgens Israël Radio is onder meer een wapenwerkplaats van Hamas vernietigd en werden huiszoekingen verricht. Het leger zei niet van plan te zijn de stad opnieuw te bezetten, maar alleen een aantal Hamas-cellen te willen oprollen.
De Syrische president Bashar al-Assad heeft de Verenigde Staten gevraagd de dialoog tussen zijn land en Israël weer op gang te brengen. Volgens het staatshoofd moet Washington zijn invloed weer laten gelden in het Midden-Oosten. De VS zijn in de ogen van Damascus momenteel te veel bezig met Irak en met het Palestijnse conflict.
Assad deed zijn oproep in The New York Times van maandag. Het vraaggesprek kwam op een moment dat de relatie tussen Syrië en de VS verder verslechtert. De Amerikaanse regering heeft recent flink uitgehaald naar Syrië, onder meer omdat het land hulp zou bieden aan leden van het verdreven Iraakse regime en aan de radicale Hezbollah. Ook de veronderstelling dat Syrië het bezit van massavernietigingswapens zou nastreven, baart de Amerikanen zorgen. Het Amerikaanse Congres heeft Syrië al sancties in het vooruitzicht gesteld.
De opstellers van het alternatieve vredesplan ontmoeten later deze week mogelijk de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell. Dat heeft de voormalige Israëlische parlementsvoorzitter Avraham Burg dinsdag gezegd.