Die afspraak is onderdeel van het pensioen­akkoord dat woensdagmiddag is bereikt door VVD, PvdA, D66, ChristenUnie en SGP. Het kabinet komt al uiterlijk in maart met een verkenning waarin wordt bezien hoe een dergelijke vorm van keuze­vrijheid voor werknemers mogelijk gemaakt kan worden.

Werknemers de mogelijkheid bieden om extra af te lossen op hun hypotheek met het werk­nemersdeel van hun pensioenpremie is een idee dat afkomstig is van vakorganisatie RMU en is door de SGP ingebracht tijdens de onderhandelingen met het kabinet over een pensioenakkoord. CU en SGP hadden beide deze optie al in hun jongste verkiezingsprogramma’s staan.

Door de werknemerspremie niet in te leggen in het pensioen, maar af te lossen op de hypotheek daalt de maandelijkse woonlast, wat werknemers profijt oplevert voor én na hun pensionering. Anderzijds blijft het grootste deel van de pensioenopbouw (betaald door werkgevers) hiermee intact.

Werknemers die gebukt gaan onder een hoge hypotheek of restschuld krijgen zodoende de kans om eerst daar wat aan te doen, in plaats van verplicht een deel van hun salaris opzij te zetten voor hun oude dag. Volgens het kabinet biedt het plan zo een impuls aan de woningmarkt en geeft het banken lucht om nieuwe kredieten te verlenen.

Eerder lekte al uit dat in het akkoord is opgenomen dat de jaarlijkse pensioenopbouw in 2015 omlaag gaat van 2,25 naar 1,875 procent van het inkomen. Het kabinet wilde de opbouw eigenlijk verlagen naar 1,75 procent, maar kreeg dat voorstel niet door de Senaat, omdat het daar geen meerderheid heeft. Het kabinet onderhandelde daarom de afgelopen weken met de oppositie over een alternatief plan.

Dankzij steun van de drie oppositiepartijen lijkt een meerderheid in de Eerste Kamer nu verzekerd. Een bezuiniging van in totaal 2,8 miljard euro, de grootste uit het regeerakkoord, is daarmee veiliggesteld.

Omdat de pensioenopbouw met 1,875 procent hoger is dan in het aanvankelijke voorstel van het kabinet, resteerde er een financieel gat van circa 600 miljoen euro. Dat wordt nu opgevuld door te korten op subsidies voor werkgevers om oudere werklozen aan de slag te helpen en een geplande lastenverlichting voor werkgevers (lagere werkgeverspremies voor het Algemeen Werkloosheidsfonds) te verkleinen. Die maatregelen leveren samen circa 500 miljoen euro op. Daarnaast moeten pensioenuitvoerders (zoals APG en PGGM) btw gaan betalen over hun werkzaamheden voor pensioenfondsen, wat 110 miljoen euro oplevert.

Door het belastingvrije opbouwpercentage te verlagen, krijgt het kabinet meer loonbelasting binnen. Tegelijkertijd moet een lager opbouwpercentage via lagere pensioenpremies ook resulteren in een hogere koopkracht voor werknemers wat de economie kan stimuleren.

In het akkoord is daarom een reeks van maatregelen opgenomen, zoals hogere boetes, waarmee door De Nederlandsche bank (DNB) moet worden afgedwongen dat pensioenfondsen, tegen de wens van het kabinet en de oppositiepartijen in, wel de pensioenopbouw versoberen, maar niet de premies verlagen.

Onderdeel van het akkoord is daarnaast de introductie van een vrijwillige pensioenregeling voor zzp’ers, waarbij zelfstandigen die tijdelijk geen werk hebben niet verplicht worden om, wanneer zij een bijstandsuitkering aanvragen, eerst hun opgebouwde pensioen aan te spreken. Net als in het oorspronkelijke plan van het kabinet wordt het salaris waarover belastingvrij pensioen mag worden opgebouwd gemaximeerd op 100.000 euro.

In een reactie noemt CNV het pensioenakkoord „beter dan wat er op tafel lag, maar slechter dan hoe het was, vooral voor jongere generaties.” Ouderenbond Anbo noemt het „banaal” dat er besloten is om 250 miljoen euro te schrappen in subsidies om ouderen aan het werk te helpen. „Onbegrijpelijk als je kijkt naar de beroerde positie van 50-plussers op de arbeidsmarkt.”

ANBO is ook kritisch over de toezeggingen voor een lagere premie. „Je kunt zonder meer betwijfelen of een lagere opbouw tot een lagere premie leidt. Fondsen zijn huiverig want ze staan er nog steeds niet goed voor en kunnen de inflatie niet compenseren. Er zijn nog zoveel onduidelijkheden rond het nieuwe pensioenstelsel, dat de consequenties voor de premie in 2015 nu nog niet te overzien zijn”

Peter Schalk, Raad van Bestuur van de RMU, is juist in zijn nopjes met het akkoord, dat met de mogelijkheid van hypotheekaflossing met de pensioenpremie in zijn ogen zorgt voor een doorbraak. „Het plan dat wij in 2011 introduceerden geeft werknemers meer keuzevrijheid zonder geweld te doen aan solidariteit. Solidariteit is immers een belangrijke basis onder ons hele pensioenstelsel. Het geeft zowel lucht aan de woningmarkt, als ruimte in het pensioenstelsel.”