Veel christenen oordelen dat de God van de islam liefdeloos is. Volgens hen vind je in de Koran niet dat God liefde is en dat zou de reden zijn van zo veel geweld in de islam. Ze lijken daarin gesteund door veel bekeerlingen die van moslim christen worden en zeggen dat ze vooral werden getroffen door de liefde van God, die ze daarvoor niet kenden.

Moslims daarentegen herkennen zich vaak niet in dat verwijt en stellen dat de islam wel degelijk de liefde van God benadrukt. Begint niet iedere soera van de Koran met de woorden „In de naam van de Barmhartige Erbarmer” en luidt een van de 99 ”schone namen” van God niet ”al-Wadoed” (de liefdevolle)? Wie heeft er gelijk?

In feite hebben beiden gelijk, maar heeft het begrip liefde in de islam niet dezelfde betekenis als in het christelijk geloof. Moslims die Jezus Christus leren kennen als hun Redder en Heere, leren Gods liefde kennen op een manier die zij daarvoor niet kenden en voor onmogelijk hielden. Die nieuwe liefde is voor hen onvergelijkbaar veel meer dan de liefde van God die ze tot dan toe kenden. Daarom is het begrijpelijk dat ze na hun bekering zeggen dat ze de liefde van God niet kenden totdat ze Jezus leerden kennen.

Aanstootgevend

Zelfs de meest strenge moslims spreken nog over Gods barmhartigheid en vergeving en mystieke soefi’s spreken zelfs veel over de liefde van God. Maar het is duidelijk dat het voor alle stromingen in de islam ondenkbaar en zelfs aanstootgevend is dat Gods liefde zover zou gaan dat Hij in menselijke natuur tussen ons verschijnt en onze schuld tegenover Hem op het schandhout van het kruis van Golgotha wegdraagt.

Zolang we in algemene theologische of filosofische termen over God spreken, lijken er weinig verschillen tussen religies te bestaan. Maar wanneer het concreet wordt rond het kruis van Jezus als verzoening voor onze zonden, worden de verschillen glashelder.

Goddelijke vergeving en liefde lijken in de islam gemotiveerd te zijn door Gods allesoverheersende almacht en verhevenheid. Omdat Hij zo verheven is, kan Hij aan de zonde voorbijgaan, omdat het Hem eigenlijk niet raakt. Vergeving die voor ons tussen mensen moeilijk of onmogelijk is, is voor God gemakkelijk, omdat er geen beperkingen aan Zijn vrijmacht zijn. Over dat laatste is wel verschil van mening binnen de islam. De moetazilieten bijvoorbeeld stellen dat Gods rechtvaardigheid eist dat (ernstige) zonde wel bestraft moet worden. De barmhartigheid van God bestaat er dan in dat Hij ons van tevoren informeert en de goede weg wijst door Zijn wetten.

Met de verhouding tussen Gods almacht en Zijn barmhartigheid is in de christelijke traditie ook wel geworsteld. God lijdt niet onder onze zonde als slachtoffer, waardoor Hij gedwongen zou zijn een offer te brengen om ons met Zich te verzoenen. Omdat Hij trouw is aan Zijn bedoelingen met ons, wil Hij dat wij tot omkeer komen en Zijn liefde leren kennen en beantwoorden. Goddelijke liefde lijkt in de islam ondergeschikt te zijn aan Gods almacht en rechtvaardigheid. Gods weg met Israël en in het bijzonder Zijn verschijning in Jezus Christus, maken duidelijk dat het omgekeerd juist Gods liefde is die Zijn rechtvaardigheid en barmhartigheid bepaalt. Het is juist vanwege Gods heilige liefde dat Hij de zonde niet zomaar door de vingers ziet. Vanuit verhoudingen tussen mensen kunnen we ook begrijpen dat als iemand ons gemakkelijk vergeeft, er waarschijnlijk geen echt liefdesverbond was dat beschadigd was, ofwel dat er geen echte verzoening tot stand is gekomen.

Overigens is volgens veel seculiere mensen het christelijk geloof alleen maar liefdevoller dan de islam, omdat het zich in de loop van de geschiedenis geëvolueerd heeft in de richting van het humanisme. Jezus zou Zich al duidelijk hebben gedistantieerd van het gewelddadige Oude Testament en christenen moeten die beweging doortrekken. Het christendom is volgens velen dan ook niet zozeer ”beter” dan de islam, als wel ”verder”. Moslims reageren vaak door te stellen dat zowel islam als christendom gewelddadige en vredelievende teksten in zijn boeken heeft en dat christenen daarom niet het recht hebben om te stellen dat hun godsbeeld liefdevoller is.

We moeten steeds proberen duidelijk te maken dat goddelijke liefde ook in het optreden van Jezus de ernst van het oordeel van God over onze zonde niet bagatelliseert. Jezus distantieert Zich niet van Gods toorn over de zonde die in het Oude Testament zichtbaar werd in de straffen op wetsovertreding, Hij draagt die toorn van God Zelf op het kruis van Golgotha. Zo alleen kunnen we weer in het verbond van Gods heilige liefde worden opgenomen en binnen de omtuining van de wetten van God leren leven. Voor wie zich niet door Jezus’ offer laat verzoenen met God, blijft Gods toorn gelden.

Jihad

Het Oude Testament liet al zien dat met wetten en straf op overtreding de heiligheid van God in de samenleving niet kon worden gerealiseerd en zag uit naar de beloofde redding van Gods kant. Sommige moslims zetten zich hier nog wel vol optimisme met jihad (ijver) voor in. Geweld in de islam heeft ook te maken met het geloof dat men ertoe geroepen is en in staat is om erkenning van en respect voor de heiligheid van God in de samenleving te realiseren. Maar de Bijbel laat in plaats van een evolutie de degradatie en het faillissement zien van menselijke inspanningen om het Rijk van God te vestigen. De profeten van Israël maken dat pijnlijk duidelijk.

Ik denk dat veel moslims op hun beurt in de afgelopen jaren gedesillusioneerd zijn geraakt over de belofte dat de islam salaam (vrede) op aarde brengt. Maar gebruikt de humane westerse wereld minder geweld dan Israël in het Oude Testament? Als we eerlijk kijken naar de laatste twee eeuwen westerse geschiedenis en wanneer we de rest van de wereld daarover zouden laten oordelen, past ook westerse mensen geen hoogmoed.

Een woordenstrijd met moslims over wie Gods liefde het beste kent en daarnaar handelt, heeft vaak niet zo veel zin. Zeker niet wanneer daarbij de suggestie wordt gewekt dat wij als christenen beter zijn dan moslims. Laten we liever eerlijk over ons falen spreken en focussen op de woorden en daden van Jezus Christus, in Wie Gods liefde ons op radicale wijze dwingt tot omkeer.

Ds. C. W. Rentier, predikant-directeur van de stichting Evangelie & Moslims. Heeft u een vraag voor deze rubriek of wilt u reageren? weerwoord@refdag.nl 

www.isaruhallah.nl voor getuigenissen van bekeerlingen.