Met zijn roman ”Een vlucht regenwulpen” werd Maarten ’t Hart in 1978 bekend bij het grote publiek. Tegelijk zette hij zich in orthodox-christelijke kring op de kaart als een schrijver die blasfemisch en rancuneus afrekent met zijn gereformeerde opvoeding.

In deze roman, die als motto zondag 10 (vraag 27) van de Heidelbergse Catechismus kreeg, bekritiseert ’t Hart op een venijnige manier het geloof in Gods voorzienigheid. Hij beschrijft hoe de hoofdpersoon reageert op het bezoek van twee ouderlingen aan zijn ernstig zieke moeder, die aan keelkanker lijdt. Hij werkt hen hardhandig de deur uit en: „Terwijl ik zo buiten loop weet ik plotseling zeker, ja, met die onwrikbare zekerheid waarover calvinisten altijd praten, dat het Christendom bedrog is, ja, dat het hele leven een laaghartige leugen is, en dat ergens ver weg in het heelal nu god satanisch lacht om mijn verdriet, de god van zondag 10 die met vaderlijke hand mijn moeder een krankheid heeft doen toekomen, een voorsmaak van het lijden in de hel. Zo is god, de god van de Heidelbergse Catechismus, de god die mensen zo intens haat dat hij keelkanker voor ze heeft uitgevonden.”

De keuze van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) voor ”Een vlucht regenwulpen” als klassieker voor de campagne ”Nederland Leest” in 2014, is dan ook opmerkelijk. De bedoeling van de actie is immers om zo veel mogelijk mensen gelijktijdig eenzelfde boek te laten lezen. Het boek wordt in november 2014 gratis verstrekt aan leden van openbare bibliotheken.

Peter Rosendaal van de CPNB licht desgevraagd toe dat de organisatie niet de bedoeling heeft om commotie te veroorzaken. „We zoeken elk jaar naar een mooie, klassieke roman die het verdient opnieuw onder de aandacht gebracht te worden. Ik begrijp dat er mensen zijn voor wie dit boek confronterend is, maar we kunnen niet iedereen plezieren. Als CPNB hebben we ook geen opvatting over de politieke of religieuze opvattingen van een schrijver. Bovendien gaat het om fictie. Ik zou het jammer vinden als mensen deze roman niet willen lezen, maar dat is hun vrije keuze.”

In 2006 veroorzaakte de keuze voor ”Dubbelspel” van Frank Martinus Arion opschudding. De burgemeesters van Ermelo, Nunspeet en Putten weigerden het actieboek aan het publiek uit te delen vanwege de aanstootgevende inhoud. De bibliotheek van Barneveld deed in 2008 niet mee aan de leescampagne, onder meer vanwege de inhoud van ”Twee vrouwen” van Harry Mulisch, dat toen centraal stond.

Nog geen boycot

Bibliotheken in de biblebelt lijken het boek van ’t Hart vooralsnog niet te boycotten. De bibliotheken van Katwijk en Rijssen en de bibliotheek Zuid-Hollandse Delta –met vestigingen op Goeree-Overflakke en Voorne-Putten– zullen het actieboek zeker cadeau doen. Andere bibliotheken (onder meer in Barneveld en Staphorst) gaan zich op dit punt nog bezinnen.