In het artikel van Bert Brouwer proef ik een terechte bezorgdheid over de samenleving. Maar de wijze waarop hij de confrontatie met secularisten wil aangaan, is verkeerd. Hij vliegt hierin uit de bocht.

Confrontaties tussen christenen en niet-christenen zullen er zijn. Al decennialang is er sprake van kerkverlating en in onze wetgeving begint dat steeds meer invloed te krijgen. Er is een seculiere meerderheid die allerlei maatregelen voorstaat die voor veel christenen vervelend zijn en soms zelfs tegen de Bijbel ingaan. Maar juist in zo’n tijd vraagt het van christenen om te onderscheiden waar het op aankomt.

Ik wil erop wijzen dat er veel is om dankbaar voor te zijn. Die dankbaarheid geeft beter zicht op waar de fronten echt moeten liggen en is een voedingsbodem voor een betere toon in dit debat.

Dankbaarheid

De wijze waarop Brouwer de secularisten neerzet, doet de werkelijkheid geen recht. Hij maakt uit allerlei zaken als de legalisering van abortus een doemscenario en concludeert dat het vijf voor twaalf is. Maar moeten we niet, allereerst, concluderen dat we het in dit land, christenen en alle andere meerder- en minderheden samen, erg goed hebben? Niet alleen in materieel opzicht, maar ook wat betreft allerlei vrijheden?

Christenen in Nederland hebben nog steeds extreem veel mogelijkheden om zich te uiten en allerlei organisaties op te richten. In veel gevallen krijgen we daar van de overheid nog geld voor ook. In onze opstelling in het maatschappelijk en politiek debat moeten we hierover iets van dankbaarheid laten doorklinken, anders maken we onszelf ongeloofwaardig.

Die dankbaarheid over wat we allemaal hebben, moet ons alert maken in de keus van onze fronten. Te snel en te gemakkelijk wordt er wat geroepen over een seculiere storm of seculiere wolven die christenen het leven onmogelijk zouden maken. Maar we kunnen toch moeilijk volhouden dat bijvoorbeeld beperking van de bijdrage aan reiskosten naar bijzondere scholen of het stoppen van de bekostiging van het bijzonder onderwijs in strijd zou zijn met de Bijbel?

Niet dat mensen zich daar niet (politiek) druk om mogen maken. Maar het mag duidelijk zijn dat de prioriteiten vanuit christelijk perspectief ergens anders horen te liggen: dan gaat het inderdaad om abortus, de 24 uurseconomie en bijvoorbeeld mensenhandel. Thema’s overigens waar ook groepen seculieren, moslims en andersgelovigen zich mee bezighouden.

Binnen christelijk Nederland moeten we veel scherper zijn in het onderscheiden van voorrechten en rechten. De weiger­ambtenaar, bekostiging van het bijzonder onderwijs en dergelijke zijn voorrechten. Maar de vrijheid om ons te organiseren en om te zeggen wat we willen zijn rechten. Die rechten moeten we voor onszelf en voor anderen met volle inzet verdedigen. Maar voorrechten mogen we opgeven, zeker als seculieren steeds minder oog krijgen voor het geloof of de rechten van minderheden.

Wat me het meest tegen de borst stuitte in het artikel van Brouwer was echter de genadeloze toon. Eerst zouden we moeten „afrekenen” met secularisten en vervolgens moeten we de „moslims in een minderheidspositie manoeuvreren.” En dit alles zodat christenen het hier goed kunnen hebben en hun eigen belang veiliggesteld is.

In zo’n land wil ik niet leven. Ik ben liever overgeleverd aan de genade van de secularisten dan aan de genadeloosheid van christenen die het op deze manier goed voor zichzelf willen regelen. Het werkt ook contraproductief. Als christenen al een politieke afrekencultuur voorstaan, dan is het logisch dat ook sommige seculiere politici zich zo gaan gedragen: „nu is het onze beurt, na al die jaren van christelijke overheersing.”

Het is domweg fout om groepen en mensen zo af te schrijven. De belangrijkste inzet in het maatschappelijk debat en de politiek is om het goede te zoeken voor de hele samenleving. Dat de meningen verschillen over wat het goede is, moge duidelijk zijn. En dat er soms coalities met andersgelovigen of juist met seculieren nodig zijn om iets te bereiken, dat is prima. Maar het is principieel onjuist om bij voorbaat te proberen met groepen andersdenkenden af te rekenen.

Herkerstening

Net als de revolutionaire conservatief Brouwer verlang ik naar herkerstening. Herkerstening is een mooi ideaal, maar dat bereiken we niet door op slinkse wijze of met de botte bijl anderen onze wil op te leggen. Herkerstening is in de eerste plaats een geestelijk proces, waarbij mensen en gemeenschappen zich weer tot God gaan richten. De boodschap van het eigen belang en de botte bijl staan recht tegenover die wijze van herkerstening. Wat zou het mooi zijn als christenen bekend zouden staan als mensen die de „vrede voor de stad” zoeken. Als mensen bij wie uit hun opstelling iets zichtbaar wordt van het feit dat ook zij helemaal afhankelijk zijn van Gods genade.

De auteur is directeur van ForumC, forum voor geloof, wetenschap en samenleving.