De commissie van vijftig, onder voorzitterschap van oud-presidentskandidaat Amr Mussa, heeft daarmee een belangrijke stap voorwaarts gezet op de nog lange democratische weg.

Ook in de nieuwe grondwet blijft de islam de staatsgodsdienst en de sharia de basis van alle wetgeving in Egypte. Bovendien is bepaald dat de minister van Defensie iemand uit het Egyptische leger moet zijn. Toch is deze grondwet een enorme stap vooruit.

In tegenstelling tot de vorige grondwetcommissie werd deze commissie gedomineerd door secularisten, die duidelijk de doelstelling hadden de islamistische grondwet van 2012 een liberaler karakter te geven. In de vorige grondwetscommissie hadden juist de islamisten (moslimbroederschap en salafisten) de overhand.

De huidige commissie is benoemd door de interim-president van Egypte, Adly Mansour, en samengesteld uit leden van verschillende politieke partijen, beroepsverenigingen en diverse, door liberalen gedomineerde staats­organisaties. Er was echter ook nadrukkelijk ruimte gegeven voor vertegenwoordigers vanuit de ‘gewone’ bevolking, die meestal ondervertegenwoordigd zijn in dit soort comités, zoals vrouwen en jongeren.

Over een aantal artikelen kon de commissie het niet direct eens worden. Die werden zondag besproken in een besloten bijeenkomst. De artikelen hebben vooral betrekking op de komende verkiezingen. Zo is nu bepaald dat er minimaal dertig en maximaal negentig dagen na de goedkeuring van de grondwet parlementsverkiezingen moeten worden gehouden. De presidentsverkiezingen mogen bovendien niet later dan dertig dagen na de installatie van het nieuwe parlement plaatsvinden.

Belangrijk is dat er in twee artikelen quota zijn vastgesteld voor arbeiders, boeren, jongeren, christenen en mensen met een handicap, zodat ook minderheden vertegenwoordigd zullen zijn in het nieuwe parlement.

Een zeer opvallende wijziging is de afschaffing van de Sjoeraraad, de Eerste Kamer. In het verleden verlamde deze kamer de werkzaamheden van het parlement. Met deze maatregel hoopt men de politieke besluitvorming in het nieuwe parlement te bevorderen.

Sharia

De sharia is gehandhaafd, maar een aantal artikelen uit de vorige grondwet die de rol van de islamitische wetgeving verder wilden versterken, zijn geschrapt.

De salafistische Nurpartij, die deel uitmaakte van de oppositie tegen Morsi, is bang voor de groei van sjiieten in Egypte en vroeg daarom om een artikel dat de positie van de soennieten tegenover de sjiieten beschermt. Maar daar wilden de liberalen niets van weten.

Vele nieuwe artikelen van de nieuwe grondwet zijn een enorme sprong voorwaarts in het democratiseringsproces van Egypte. De staat Egypte stelt in de grondwet bijvoorbeeld dat hij zich aan de rechten en vrijheden wil houden zoals die in de internationale overeenkomsten en verdragen door Egypte zijn geratificeerd.

Verder wordt de persvrijheid beter gegarandeerd en worden werknemers beschermd tegen arbeidsrisico’s. De staat verplicht zich ertoe om tegen betaalbare prijzen gewassen te kopen van boeren en zal zich inzetten voor een betere gezondheidszorg voor alle burgers. Ook het onderwijs zal worden verbeterd.

Deze maatregelen zouden zonder de opstanden van 25 januari 2011 en juni 2013 nooit een kans hebben gehad. In deze grondwet zijn de eisen van de demonstranten tegen het regime van Mubarak en van Morsi opgenomen, zoals de beginselen van vrijheid, democratie, sociale rechtvaardigheid en menselijke waardigheid.

De moslimbroederschap heeft de nieuwe ontwerpgrondwet gisteren afgewezen. De broederschap waarschuwde daarbij dat er nieuwe betogingen komen „om de wettige, vorige grondwet in ere te herstellen.”

De woordvoerder van de broederschap, Islam Tawfiq, zei gisteren dat de beweging de in het weekeinde gelanceerde ontwerpgrondwet „radicaal verwerpt omdat het geen legitieme grondwet is. Dit is iets wat in het geheim door een commissie is bekokstoofd, nadat de president van het land was ontvoerd.”

De Egyptische bevolking mag zich in januari in een referendum uitspreken over de conceptgrondwet.