Staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken) heeft dat gezegd in toelichting op een wetsvoorstel dat zij maandag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Met deze participatiewet komt er één regeling voor mensen die door een beperking steun nodig hebben bij het vinden van een baan. Nu bestaan hiervoor nog drie regelingen: de bijstandswet, de Wet sociale werkvoorzieningen en de Wajong voor jonge gehandicapten. De samenvoeging van de regelingen moet op termijn een bezuiniging van 1,7 miljard euro opleveren.

In het sociaal akkoord is afgesproken dat bedrijven ervoor zullen zorgen dat 100.000 arbeidsgehandicapten aan het werk komen. Het Rijk zorgt nog eens voor 25.000 banen voor deze groep. Iedereen van hen moet minstens het minimumloon verdienen. Werkgevers kunnen daarbij loonkostensubsidie krijgen. Volgend jaar moeten er al 5000 banen komen voor arbeidsgehandicapten.

Alle 240.000 Wajongers worden straks herkeurd. Naar verwachting zullen 100.000 van hen nooit kunnen werken. Zij houden hun uitkering. Van de rest is 60.000 al aan de slag. De overige 80.000 moet aan een baan worden geholpen. De gemeenten worden verantwoordelijk dat dit gebeurt.

Zij krijgen daarvoor in 2015, als de participatiewet in werking treedt, een budget. Om de overgang voor Wajongers naar de nieuwe situatie goed te laten verlopen, is 100 miljoen beschikbaar.

Klijnsma zal bij de verdeling van de budgetten over de gemeenten rekening houden met de situatie in regio’s als Heerlen en Stadskanaal, waar relatief veel mensen bij sociale werkplaatsen werken, verzekerde ze maandag.

De PvdA-staatssecretaris onderstreepte dat haar wetsvoorstel veel minder „heftig” is dan een vergelijkbaar plan van het vorige kabinet, waar zij als Kamerlid nog tegen protesteerde. De bezuinigingen gaan geleidelijker in en bovendien ligt er nu een sociaal akkoord, met afspraken met de werkgevers over extra banen.

Reacties

Sjoerd Potters, Tweede Kamerlid voor de VVD: „De VVD is bijzonder tevreden met de participatiewet die staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken) vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Dankzij deze grote hervorming, een lang gekoesterde wens van de VVD, kijken we in Nederland voortaan naar wat iemand wel kan, in plaats van iemand weg te zetten in een uitkering. Een uitkering moet weer echt een laatste vangnet zijn. Wie kan werken, die moet zo snel mogelijk aan de slag. Met de vergrijzing die op ons afkomt, hebben we iedereen hard nodig. De VVD is blij dat ook mensen met een beperking, die nu vaak onnodig, en dikwijls bijna een leven lang, worden geparkeerd in een uitkering, nu naar vermogen kunnen meedoen. Dat zij gewoon aan het werk kunnen in een normale baan, bij een regulier bedrijf. De VVD kijkt liever naar iemands talent dan naar zijn beperking.”

Linda Voortman, Tweede Kamerlid GroenLinks: „De forse bezuinigingen in de participatiewet helpen mensen met een arbeidshandicap niet om te participeren, maar zorgen ervoor dat zij aan de kant komen te staan. Ik moet helaas constateren dat het met deze wet voor veel Wajongers wel op een enkeltje bijstand neerkomt. Met dit uitgeknepen re-integratiebudget komt er niets terecht van participeren op de arbeidsmarkt. Ondanks alle plechtige beloftes in het regeer- en herfstakkoord blijft er een tekort aan banen voor deze groep arbeidsgehandicapten. De bezuinigingen zorgen ervoor dat mensen met een arbeidshandicap aan de kant komen te staan.”

CDA-Kamerlid Pieter Heerma: „Het CDA staat achter de hoofdlijnen van de participatiewet. Het is goed dat er gewerkt wordt aan één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Maar bij de huidige vormgeving van de wet hebben we wel zorgen en bezwaren. Ten eerste is het de vraag of het kabinet gemeenten wel genoeg vertrouwt, want daarmee staat of valt het succes van decentralisatie. Ook heeft het CDA veel zorgen over het harde regime voor herkeuring van Wajongers en de gebrekkige kansen voor hoger opgeleide arbeidsgehandicapten binnen de participatiewet. Ook deel ik de bezwaren van de Raad van State over het wegvallen van de mogelijkheid van loondispensatie (naast loonkostensubsidie) binnen de participatiewet. Dit gaat niet alleen veel meer geld kosten, maar ook ten koste van de arbeidsmarktkansen van mensen met een arbeidsbeperking.”

PvdA-Kamerlid John Kerstens: „De participatiewet moet zo veel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking helpen aan een baan bij een reguliere werkgever. Daarvoor zijn in het sociaal akkoord afspraken gemaakt over 125.000 extra banen. De wet maakt een einde aan de bureaucratie en verkokering. Dat vergroot de kansen voor de mensen om wie het gaat. De PvdA pleit voor een zorgvuldige herbeoordeling van Wajongers. Ook moet er oog zijn voor de financiële gevolgen voor hen als ze niet aan de slag komen.”

D66-Kamerlid Steven van Weyenberg: „Het principe van de participatiewet vind ik goed, maar ik maak me wel grote zorgen over de inkomenspositie van Wajongers die na herkeuring hun uitkering verliezen. Verder deel ik de bezwaren van de Raad van State tegen de loonkostensubsidie, in plaats van een loondispensatie. Het streven naar banen tegen cao-lonen moet er niet toe leiden dat die banen er nooit komen omdat de werknemers te duur zijn voor de werkgevers.”

Job Cohen, voorzitter van Cedris (branchevereniging van sociale werkvoorzieningsbedrijven): „Voor Cedris is begeleiding de sleutel tot het succes voor de nieuwe wet. Dat is onder meer nodig om de 125.000 ‘baangaranties’ te realiseren die in het sociaal akkoord zijn afgesproken. Er moet geld zijn voor gerichte training, ondersteuning op de werkvloer en ook voor professionals die werkprocessen aan kunnen passen aan de mogelijkheden van mensen met een beperking. Het gaat om gemotiveerde mensen die echt wat in huis hebben, maar vaak niet zomaar passen op een ‘gewone’ vacature. Als je dat verschil overbrugt, wordt het interessant voor ondernemers om mensen een kans te bieden.”

„Cedris steunt het uitgangspunt van de Participatiewet om meer mensen aan de slag te helpen bij gewone werkgevers en gemeenten meer ruimte te geven voor maatwerk. Het budget voor begeleiding blijft echter een groot zorgpunt.”

Kamerlid Carola Schouten van de ChristenUnie: „De gedachte achter de wet om gemeenten verantwoordelijk te maken voor de ondersteuning en begeleiding van arbeidsgehandicapten steunen wij. We hebben wel zorgen over de gevolgen voor Wajongers die na herkeuring te maken krijgen met bijstandsniveau en dus met een partner- en vermogenstoets. Als ChristenUnie zetten we ons in om hun positie te verbeteren. De staatssecretaris moet met meer waarborgen komen.”

Sadet Karabulut, Tweede Kamerlid voor de SP: „De participatiewet van staatssecretaris Jetta Klijnsma leidt tot uitsluiting en werkloosheid. De sociale werkplaatsen gaan dicht en veel jonggehandicapten komen in de bijstand terecht. Het uitsterfscenario voor de sociale werkplaatsen zorgt ervoor dat mensen die met plezier en trots bij de sociale werkplaats werken, op termijn werkloos thuis komen te zitten. Nieuwe mensen mogen niet meer instromen. Zij belanden met een karig inkomen in de bijstand. Jonggehandicapten met een Wajong uitkering worden opnieuw gekeurd. Dat gaat pijnlijke taferelen opleveren. Velen zullen geschikt voor werk worden verklaard, maar zij vinden - zeker in deze tijd - door hun beperking geen werk. Het is cynisch dat juist een wet die participatiewet heet voor meer werkloosheid en uitsluiting gaat zorgen. Laat het kabinet eerst de banen regelen in plaats van bestaande eerlijke banen te schrappen.”

FNV-voorzitter Ton Heerts: „Dit is een belangrijke tweede pijler van het sociaal akkoord, maar er zijn nog heel veel afspraken die nadere invulling behoeven. De FNV zal als een bok op de haverkist toezien op een eerlijke uitvoering in de geest van het sociaal akkoord.”

„Eén van de belangrijkste ijkpunten de komende tijd is het aantal werkplekken die werkgevers beschikbaar stellen. Eerst de banen, dan de herbeoordelingen. Dat is hoe je het moet aanpakken, vinden wij. Wij willen dus dat mensen met een arbeidsbeperking pas opgeroepen worden voor een herbeoordeling als er voldoende banen zijn. Bovendien is het goed om te zien dat Wajongers van wie nu al duidelijk is dat ze door hun beperking nooit meer kunnen werken hun uitkering behouden en in de Wajong blijven. Daarnaast vallen ook de mensen die al een baan hebben en 50-plussers buiten de herbeoordelingen.”

VNO-NCW en MKB-Nederland: „De totstandkoming van de Participatiewet is slechts het begin van een forse praktische opgave. De werkgeversorganisaties benadrukken dat zij daarbij mede afhankelijk zijn van de inzet van gemeenten, UWV en andere betrokkenen. Uiteindelijk moet in de praktijk blijken of de wet voldoende ondersteuning oplevert aan werkgevers en gemeenten. Daarmee moet worden voorkomen dat er een dwingend quotum komt voor arbeidsgehandicapten. Alle betrokken partijen zijn daar mede voor verantwoordelijk en moeten daar op worden afgerekend.”