Vier groepen kampbewoners. Alle vier krijgen ze aandacht in barak 1B, het houten gebouw dat staatssecretaris Van Rijn van VWS vanmiddag opende. De laatst overgebleven authentieke barak van het voormalige concentratiekamp is gerestaureerd en doet voortaan dienst als expositieruimte. Over al die mensen.

Neem nu de 6000 inwoners van Selfkant, de westelijkste van alle Duitse gemeenten, pal ten oosten van het Limburgse Sittard. Selfkant –toepasselijke naam voor een grensdorp– grenst aan drie kanten aan Nederland. Het lag in 1944 in het frontgebied. De inwoners, ook degenen die geen nazi waren, werden als vijanden gezien. Ze moesten weg bij het front, naar Vught. In die maanden achter het prikkeldraad overleden 189 Selfkanters.

Tegelijkertijd werden er duizenden van collaboratie verdachte Nederlanders opgeborgen. Drie van hen werden op 3 mei 1945, nog vóór de Duitse capitulatie, ter dood gebracht. Op de plaats waar nog maar kort daarvoor zeker 329 verzetsmensen waren geëxecuteerd door de bezetter.

Nadat de hele inboedel van het kamp in 1949 aan de hoogst biedenden was verkocht, kregen de barakken toch nog een nieuwe functie. Een deel ervan werd vanaf 1951 woonoord Lunetten genoemd. Hier moesten duizenden Molukkers, ontheemd door de Indonesische onafhankelijkheid, een bittere desillusie verwerken. Lang hoopten ze op onafhankelijkheid van hun eilanden. Die zagen ze vaak nooit meer terug.

Maar het kampleven was niet louter kommer en kwel: de barakken boden ver van huis toch ook vaak een nieuw ‘thuis’. Kamp Vught was niet langer een oord der verschrikking; hier werd ook gezongen en gedanst, gelachen en nagedacht over een toekomst in vrijheid.

Nu is er een expositie. Vol 
–zo zegt museumdirecteur J. van den Eijnde het– „kleine en grote, pijnlijke en weemoedige, hartverscheurende en inspirerende verhalen.”

Barak 1B (Atlantis 1, Vught) is te bezichtigen op woensdag en zaterdag tussen 12.00 en 17.00 uur.