„Laten we eerst maar eens zien wat die euro daadwerkelijk voorstelt, dan kunnen we altijd nog verder kijken”, zegt de Moskouse dienstchauffeur Pavl Jelsjin, een veertiger. De gepensioneerde Moskouse militair Sergej reageert eveneens terughoudend. „De euro moet zich eerst maar eens bewijzen. Het is me helemaal niet duidelijk waar die nu eigenlijk precies voor staat. Is er dan zoiets als een gemeenschappelijke Europese economie?”

Het wijdverspreide wantrouwen jegens de euro is mede te danken aan de Russische Centrale Bank. Die heeft de afgelopen maanden opvallend veel energie besteed aan het waarschuwen voor de kans op een toestroom van valse euro’s naar Rusland. Maar ze heeft nauwelijks enige voorlichting gegeven over de nieuwe munt. Veel Russen weten bijvoorbeeld nog steeds niet hoe een euro eruit ziet.

Zo hebben bijvoorbeeld geen van de zeven wisselkantoortjes in en nabij het Paveletski-station in het centrum van Moskou een display met specimen van de biljetten. Bij navraag blijken er slechts twee van de kantoortjes euro’s te aan- en verkopen. Maar beide kantoren zeggen de handel nu even stilgezet te hebben vanwege gebrek aan euro’s en aan belangstelling onder de cliënten.

Bij het nabijgelegen filiaal van de Sberbank, de grootste Russische bank die grotendeels in handen is van de overheid, heeft de Russische consument meer geluk. Daar prijken alle eurobiljetten op fullcolour-displays en zijn ze ook volop te verkrijgen.

Filialen van vele commerciële banken kopen en verkopen eveneens al op redelijk grote schaal euro’s. Toch loopt het volgens de medewerkers ook weer niet echt storm. Volgens Joeri Isajev van Impexbank kopen zijn cliënten de euro voornamelijk als ”collectors item” of omdat ze op reis gaan naar Europa.

Een aantal commerciële banken, waaronder Alfabank en Rosbank, bieden hun cliënten ook euroaccounts aan. Volgens de medewerkers zijn deze een groot succes. Maar dit betreft slechts een klein segment van de Russische samenleving. Het zijn voornamelijk de werknemers van commerciële bedrijven met een bovenmodaal inkomen die een bankrekening hebben.

De modale Rus houdt zich doorgaans verre van banken. Periodes van hyperinflatie, onredelijke geldhervormingen, devaluaties en bankcrises hebben ertoe geleid dat zij geen enkel vertrouwen meer hebben in de bank als bewaarplaats van hun spaargeld. Zij houden hun spaarcentjes thuis, letterlijk in de oude sok, het stoffige boek of onder het hoofdkussen.

De meesten bewaren hun spaargeld niet in de instabiele roebel, maar in westerse, harde valuta. Dollars zijn het populairst. Er ligt naar schatting zo’n 40 miljard dollar bij de Russen thuis. Maar ook Duitse marken genoten populariteit. Vorig jaar hadden de Russen naar schatting 5 miljard contante marken in hun bezit.

Inmiddels zijn ze deze op grote schaal gaan inwisselen. Maar dat is niet eenvoudig. Rechtstreeks inwisselen voor euro’s kan bij de meeste banken niet. Dus je ontvangt eerst roebels, waarmee je weer euro’s -of dollars- kan kopen.

De grootste Russische bank, Sberbank, accepteert al helemaal geen marken meer. Of je moet voor lief nemen dat je een paar maanden moet wachten voordat je de tegenwaarde ontvangt, naar alle waarschijnlijkheid in roebels. Het lijkt erop dat de Centrale Bank de situatie aangrijpt om van de roebel weer een valuta van meer belang te maken.

Maar de Russische consument is niet op zijn achterhoofd gevallen. Voorlopig lijkt vooral de dollar baat te hebben bij het verdwijnen van de mark. Nogal wat Russen kopen met hun vrijkomende roebels Amerikaanse dollars op. Dit is er mede de oorzaak van dat de roebel de afgelopen tijd in waarde aan het dalen is ten opzichte van de dollar. De euro groeit vreemd genoeg maar langzaam mee, waardoor er een ongunstige euro-dollar-koers in Rusland is ontstaan.

Toch zijn er ook Russen te vinden die de introductie van de ”novytsjok” -de Russische bijnaam voor de euro, die nieuweling betekent- positief beoordelen. Het zijn vooral degenen die veel naar Europa reizen of met Europeanen handel drijven.

„Ik wil minstens eenderde van mijn valuta in euro’s hebben”, zegt autohandelaar Igor Matvejev. „De invoering van een Europese eenheidsvaluta is voor mijn werk heel praktisch.’’ De arts Tatjana Roemjantseva is het daar helemaal mee eens. „Ik reis veel door Europa en hoef nu niet meer steeds mijn verschillende valuta om te wisselen.”

Het meest originele argument in het voordeel van de euro is afkomstig van Michail Tatjantsjenko van de Russische Centrale Bank. Volgens hem zal de bevolking zich massaal op de euro storten vanwege de aanwezigheid van de supercoupure van 500 euro. Die zorgt er volgens hem voor dat de Rus heel wat minder plaats kwijt is dan voorheen voor zijn spaargeld in de oude sok, het stoffige boek of onder het hoofdkussen.