De afgelopen jaren werd het eind van ramadan -de maand waarin moslims tussen zonsopgang en zonsondergang niet mogen eten, drinken en roken- door de voormalige leider Saddam Hussein persoonlijk aangekondigd. „Saddam verscheen dan op de televisie en liet het land weten dat ramadan voorbij was. Hij wilde in dit soort religieuze zaken graag zelf de hand hebben. Er was nooit enige verwarring, want Saddams wil was wet”, zegt Fadel, 39, leraar op een lagere school.

Het eind van ramadan hangt samen met de stand van de maan. Het suikerfeest begint als de nieuwe maan te zien is en dat is in elk land anders. Door wetenschappers en vooraanstaande religieuze personen wordt naar de stand van de maan gekeken en aan de hand daarvan wordt besloten wanneer het vasten voorbij is. In de Arabische landen begint het suikerfeest dus op verschillende dagen.

„Zelfs ramadan zorgt dit jaar voor verwarring in ons door chaos getergde land. Niets is hier meer zoals het was”, zegt Hind, 25, een jonge moeder. „Het is mij niet duidelijk wie hier dit jaar besloten heeft dat de vastenmaand over is. Toch niet de Amerikanen, mag ik hopen”, vervolgt ze grappend.

Na heel wat verbazing werd laat op zondagavond ook op tv aangekondigd dat ramadan voor soennitische Irakezen voorbij is. Voor sjiitische moslims begint het suikerfeest in Irak pas een dag later - dat is elk jaar zo. Vol verbazing nam iedereen het bericht op het journaal maar als de definitieve bevestiging en feliciteerde elkaar met de woorden Aidak Mubarak - vrolijk suikerfeest. De drie dagen na het eind van de ramadan zijn feestdagen: scholen, universiteiten, overheidsgebouwen en sommige winkels zijn gesloten en er wordt feestgevierd. Er mag weer gewoon gegeten worden en men gaat bij familie en vrienden op bezoek om eventuele ruzies bij te leggen en elkaar geluk te wensen.

„Het was altijd de regering die de uiteindelijke beslissing nam over het suikerfeest, maar de Iraakse regeringsraad wil hier niets mee te maken hebben”, zegt Ala Fa’ik, adviseur van de nieuwe Iraakse televisie. „Ook wij waren verbaasd dat het zondagavond al zover was. Ik had constant contact met een commissie van veertien moslimleiders die het erover eens waren dat het de goede beslissing was het eind van ramadan aan te kondigen.” Volgens Fa’ik was het een doorbraak voor het nieuwe televisiestation om het eind van ramadan aan te kondigen zonder dat de regering zich daarmee bemoeide.

Vooral kinderen worden tijdens het suikerfeest verwend. Ouders kopen nieuwe, feestelijke kleding voor ze, er wordt veel zoetigheid gegeten, ze mogen naar de kermis of de bioscoop en krijgen extra zakgeld of een cadeautje. Werknemers krijgen meestal een bonus en ook de Amerikanen hebben besloten hun Iraakse werknemers dit jaar iets extra’s te geven.

Ramadan was, ondanks de onstabiele situatie, een feestelijke tijd in Bagdad. Na een lange dag vasten werd rond een uur of vijf uitgebreid gegeten. Talloze heerlijke gerechten met lamsvlees, kip, vis, gevolgd door zoete koekjes met siroop, taartjes, snoepjes, dadels, noten en fruit werden met veel zorg bereid om het eind van een lange dag vasten te vieren. Hoewel veel inwoners van de Iraakse hoofdstad het op het moment niet zo breed hebben, is het de gelegenheid om geld aan de armen te geven en extra aandacht aan het geloof te schenken. Het is een maand om met familie en vrienden door te brengen.

De avondklok werd gedurende ramadan opgeheven en elke avond werd er in de straten van Bagdad volop gewinkeld en gegeten. Het was levendig op straat en winkels deden na zonsondergang goede zaken. „We hebben na de oorlog maanden thuisgezeten uit angst voor aanslagen en gijzelingen, maar tijdens ramadan gingen we elke avond de stad in. We kunnen toch moeilijk de rest van ons leven binnen zitten. We raken aan de situatie gewend en doen maar alsof het normaal is”, zegt Hind.

Maar niet iedereen voelt zich op zijn gemak. „Vorige jaren vierden we tijdens het eind van ramadan feest totdat het licht werd. Bagdad was werkelijk de veiligste stad ter wereld. We gingen naar restaurants en zaten urenlang te kletsen in de café’s bij de rivier”, zegt Suzanne, 29, die zich ernstige zorgen maakt over de veiligheidssituatie in haar stad. „Je kon zonder problemen om vier ’s nachts naar buiten. Nu doe ik alle deuren voor zeven uur op slot en ga ik voor geen goud meer het huis uit”, zegt ze.

De komende dagen zijn feestdagen in Irak. Feestdagen met een bijsmaak, aangezien veel mensen vrezen dat er aanslagen gepleegd zullen worden. Hoewel het suikerfeest een van de leukste feesten van het jaar zou moeten zijn, is de sfeer tamelijk gespannen. Helikopters cirkelen constant over de stad. „De komende dagen blijf ik lekker thuis met mijn familie”, zegt Fadel. „Ik weet het natuurlijk ook niet, maar ik ben doodsbang dat er aanslagen gepleegd zullen worden.”

Ramadan begon met de aanslag op het hoofdkwartier van het Internationale Rode Kruis en vier politiebureau’s in Bagdad. Veel andere aanslagen volgden. De Amerikanen verkeren daarom nu in de hoogste staat van paraatheid. Er zijn veel checkpoints geïnstalleerd en een belangrijke soennitische imam heeft tijdens zijn preek in Bagdad iedereen opgeroepen een wapenstilstand in acht te nemen tijdens het suikerfeest. Hij verzocht strijders alle operaties deze week stop te zetten, zodat het feest in rust en vrede gevierd kan worden.