De geschiedenis van Congolese rebellenbeweging M23 heeft wel iets weg van die van de Nederlandse posterijen. Het huidige PostNL is al de vierde naam in minder dan tien jaar tijd: achtereenvolgens kregen we brieven in de bus via PTT Post, TPG Post en TNT Post.

De harde kern van rebellengroep M23 kan bogen op net zo’n illustere geschiedenis van naamsveranderingen: er loopt een rode lijn van de in 1996 opgerichte militie AFDL, via RCD-Goma en de CNDP, naar M23. Al deze groepen wilden opkomen voor de belangen van Tutsivolkeren in Congo en kregen steun van buurland Rwanda. Sultani Makenga, de huidige commandant van M23, is lid geweest van alle bewegingen.

Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat de vraag klinkt wat de volgende schakel in de keten zal zijn. Hoelang is het wachten op M24? Is het niet te vroeg om te juichen?

Het definitieve einde van M23 –en verwante groeperingen– zou een absolute doorbraak zijn. Congokenner Jason Stearns onderstreept op zijn weblog dat er daarmee voor het eerst sinds 1996 geen door Rwanda gesteunde gewapende groep in Congo actief zou zijn.

In de Oost-Congolese provinciehoofdstad Goma willen ze het graag geloven. „Veel mensen zijn erg blij en praten over een wonder”, laat ZOA-landendirecteur Jan Huls vanuit Goma weten. „Niemand had dit in november 2012 durven hopen.” Toen leek M23 nog oppermachtig en bezette, behalve grote delen van de provincie Noord-Kivu, ook Goma.

Volgens Huls verwachten de Congolezen niet dat er snel een nieuwe variant van M23 opduikt. Er hebben zich de laatste maanden enkele belangrijke ontwikkelingen voorgedaan in het oosten van Congo die de cyclus kunnen doorbreken.

Zo is het regeringsleger van Congo, lange tijd een ongeordend amalgaam van milities, sinds juli sterk geprofessionaliseerd. Er kwam een nieuwe commandant die de touwtjes strak in handen heeft. Voorraden werden aangevuld en achterstallige salarissen uitbetaald.

Mooi ‘detail’ is dat de legerleiding 115 officieren uit het oosten van Congo naar de hoofdstad Kinshasa liet komen voor een militair seminar. Zogenaamd. De echte reden was volgens velen dat de zwaargewichten de militaire besluitvorming ernstig vertraagden en beter even op een zijspoor gezet konden worden.

Aan het roer van VN-macht Monusco verscheen eveneens een nieuw gezicht: de Duitse Martin Kobler. Ook hij voerde belangrijke hervormingen door, waardoor het vertrouwen van de bevolking in de missie toenam.

Niet in de laatste plaats lijkt Rwanda, al dan niet onder externe druk, de steun voor M23 recent te hebben ingetrokken. Dat is cruciaal.

Oost-Congo kent nog tientallen rebellengroepen, waardoor het nu niet opeens een klein Zwitserland is. Maar de teloorgang van M23 is belangrijk nieuws.