De terugkeer aan de macht van de nationalistische Kroatische Democratische Unie (HDZ), die het land van de onafhankelijkheid in 1991 tot 2000 regeerde, lijkt steeds aannemelijker te worden.

Teleurstelling is het grote woord in de Kroatische verkiezingen van zondag. Nog geen vier jaar geleden wezen de Kroatische kiezers de jarenlang oppermachtige HDZ de deur en kozen zij massaal de Sociaal-Democraten (SDP) van Racan, in de hoop dat hij het land welvaart kon bieden. In de verkiezingscampagne wijst premier Racan de Kroaten keer op keer op de successen die hij heeft geboekt: Kroatië wordt geaccepteerd als westers land, het kan misschien al in 2007 lid worden van de Europese Unie, er wordt geïnvesteerd in het land en de toeristische sector draait geweldig.

Maar veel Kroaten zien weinig terug van die successen van Racan. Wat ze wel zien, is dat 18 procent van de Kroatische beroepsbevolking werkloos thuiszit en het gemiddelde maandloon in het land rond de 4000 kuna (545 euro) ligt. De premier erkent de tekortkomingen. „Ik weet dat mensen teleurgesteld zijn omdat hun loon en levensstandaard niet zo snel gestegen zijn als ze wilden”, zegt hij. „Maar we konden het niet allemaal tegelijk. Hervormingen brengen voordelen, maar daar is tijd voor nodig.”

Dat verweer zal de SDP vermoedelijk niet kunnen behoeden voor een verkiezingsnederlaag tegenover de HDZ, ondanks het beladen verleden van die partij. De HDZ, de partij van de eind 1999 overleden autoritaire president Franjo Tudjman, is klaar om de macht weer over te nemen in het land, beweert partijleider Ivo Sanader. En nee, de HDZ is niet meer de ultranationalistische, anti-Servische, autocratische partij die zij onder Tudjman was. Tudjman isoleerde Kroatië bijna een decennium lang van Europa, terwijl buurlanden als Slovenië en Hongarije gestaag opstoomden naar het lidmaatschap van de Europese Unie en de NAVO.

De HDZ heeft nieuwe leiders, nieuw beleid en nieuwe energie. De partij belooft lagere belastingen, meer banen, betere gezondheidszorg en privileges voor oorlogsveteranen, moeders en bejaarden. Ondanks hun nieuwe tactieken refereert de partij ook aan oude successen. Zo zegt Sanader dat de HDZ in de oorlog, die Kroatië tussen 1991 en 1995 tegen voornamelijk Servië voerde, de economie beter op orde had dan de Sociaal-Democraten nu. Dat is volgens hem een bewijs dat de partij ook in het huidige Kroatië economische wonderen kan verrichten.

Naast de ontevredenheid over de economie drijft ook de woede over de Kroatische samenwerking met het Joegoslavië-tribunaal veel kiezers naar de HDZ. Veel Kroaten zien de door het tribunaal in staat van beschuldiging gestelde militairen als oorlogshelden en hopen dat de partij, die voorheen zwoer nooit Kroaten uit te leveren aan het tribunaal, zich aan haar woord houdt.

Deel van het nieuwe beleid van de partij is echter om net als de SDP volledig samen te werken met internationale organisaties om Kroatië zo snel mogelijk lid van de EU en van de NAVO te maken. Sanader heeft daarom zelfs door laten schemeren dat hij bereid is de door het tribunaal in Den Haag sinds 2001 gezochte Kroatische generaal Ante Gotovina te arresteren en uit te leveren. Daarnaast heeft Sanader op verzoek van de EU de ooit uit Kroatië verdreven Serviërs gevraagd terug te komen. Veel vooral conservatieve West-Europese politici, onder wie de Italiaanse premier Silvio Berlusconi en de Oostenrijkse bondskanselier Wolfgang Schüssel, hebben de uitspraken en stappen van Sanader en de HDZ verwelkomd. De Duitse christen-democraat Edmund Stoiber duikt zelfs op in een verkiezingsspotje van de HDZ.

Maar er heerst ook scepsis over de gedaanteverwisseling van de partij. Eurocommissaris voor uitbreiding Günter Verheugen waarschuwde de Kroaten vorige week voor een overwinning van de HDZ en zei dat het belangrijk is om „niet te vergeten waarom Kroatië de eerste trein naar Europa heeft gemist.” Veel Kroaten zijn hun vertrouwen in de politiek trouwens toch ook al kwijt. „Wat de uitslag ook zal zijn, we krijgen altijd een gerecyclede versie van een regering die we al hebben gehad”, zegt politiek analist Davorka Blazevic.