Hulp verlenen in een door burgeroorlog verscheurd land als Syrië is een voortdurende zoektocht naar mogelijkheden, vertelt Dick Loendersloot, noodhulpcoördinator van de protestantse hulporganisatie Kerk in Actie en ICCO. Met de Syrisch-orthodoxe bisschop Jean Kawak en Johny Messo van de Wereldraad van Arameeërs besprak hij vorige week in het kantoor van het Landelijk Dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Nederland de situatie van christenen in Syrië.

Leidraad bij hulpverlening zijn vier basisprincipes die Kerk in Actie en veel andere hulporganisaties onderschrijven. Hulpverlening staat voor hulp aan mensen en de hulp moet neutraal, onafhankelijk en onpartijdig zijn. Binnen die vier piketpaaltjes werkt Kerk in Actie samen met lokale kerken en hulporganisaties bij het verstrekken van voedsel, schoon water, geneesmiddelen of geld voor wederopbouw. „Verder ondersteunen we het proces van bezinning op begrippen als verzoening en vrede.”

Kerk in Actie verleent hulp waar dat het meest nodig is. Dat kan ook betekenen dat moslims hulp ontvangen. „We zien soms dat onze partners in Syrië proberen hulpverlening te beperken tot de eigen groep. Christenen voor christenen, wordt er dan gezegd, net als moslims ook alleen moslims ondersteunen. Dat is niet de goede weg. Daarmee worden christenen geïsoleerd. Bovendien houd je dan een verkeerd systeem in stand.”

Deze week is Loendersloot op werkbezoek in Syrië. Hij zal praten met partnerorganisaties en daarbij zullen ook de vier basisprincipes aan de orde komen. „Als een partnerorganisatie hulp verleent in een gebied omdat daar veel christenen zitten, zullen we doorvragen of de hulp uiteindelijk niet schadelijk is voor de mensen die hem nodig hebben. De islamitische buren zullen hen er immers op aankijken.”

Ook bisschop Kawak streeft naar hulpverlening zonder aanzien des persoons. Hij vertelt hoe een kerk in Damascus microkredieten en andere vormen van hulp geeft aan slachtoffers om hun leven weer op de rails te krijgen. „Moslims zien dat ook christenen mee willen werken aan de opbouw van het land.”

Messo hoort echter ook andere geluiden bij Arameeërs. „Ze trekken bij mij aan de bel en vragen om hulp. Dan kan ik hen toch niet in de kou laten staan?”

Islamitische bevolkingsgroepen krijgen steun uit binnen- en buitenland, weet Messo. Aramese christenen in Syrië en in landen als Libanon en Irak ontberen die steun. „Politici in het Westen willen zich niet branden aan hulp voor deze bevolkingsgroep in nood, juist vanwege de christelijke achtergrond van de Arameeërs. Bovendien zijn Arameeërs eigenlijk statenloos: ze hebben ook geen enkele vorm van autonomie. Zo vinden ze geen bescherming en gaat het lijden voor hen door.”

Verzoening

In het kader van verzoening kunnen minderheden in Syrië, zoals christenen, een belangrijke rol spelen, vinden noodhulpcoördinator Dick Loendersloot en bisschop Jean Kawak. „Christenen kunnen een brug vormen tussen strijdende partijen”, zegt Loendersloot. „Minderheden vormen voor de strijdende partijen geen economisch of militair gevaar.” Kawak: „We hebben christenen in Syrië hard nodig. Al wil ik me geen oordeel aanmatigen over christenen die besloten hebben te vertrekken uit Syrië.”

Johny Messo van de Wereldraad van Arameeërs maakt zich zorgen over het lot van gevluchte christenen. Ze hebben alles verkocht om te kunnen vluchten. Maar het geld was eerder op dan gedacht en ze zijn gestrand in Libanon, Turkije, Egypte of Griekenland. Ze kunnen daar niet blijven en ze kunnen niet weg. „Ik blijf strijden voor verbetering van hun situatie en die van de achterblijvers. Maar voor beide groepen zie ik de toekomst erg somber in.”