toen

Mijn hele loopbaan ben ik actief geweest in de bestuurslaag waarin het functioneren me nu onmogelijk is gemaakt. Ik was 24 jaar ambtenaar, en daarna volgde –ongedacht– een taak in de politiek.

Ik ben in 1971 als ambtenaar begonnen in Groot-Ammers, Nieuwpoort en Langerak. In 1977 volgde Kerkwijk, waar ik eindigde als locosecretaris en hoofd algemene zaken. In 1992 werd ik gemeentesecretaris van Sint Philipsland. In die laatste twee gemeenten was ik ook ambtenaar van de burgerlijke stand. In Kerkwijk werd ik bijvoorbeeld door thuislezers voor de huwelijksceremonie gevraagd. In mijn toespraak verweefde ik Bijbelse noties, en dat werd temeer gewaardeerd omdat ze die dag geen trouwdienst in de kerk hadden.

Toen Sint Philipsland met ingang van 1995 in de gemeente Tholen opging, was er voor mij alleen plaats als adjunct-archivaris. Ik kon ook kiezen voor wachtgeld; dat heb ik toen gedaan. Met mijn 51 jaar vond ik me echter te jong om thuis te zitten. Ik heb tot in het Friese Sint Annaparochie toe gesolliciteerd om weer gemeentesecretaris te worden, maar ik heb geen baan meer kunnen vinden.

In augustus 1995 keerden we terug naar Den Haag. Mijn vrouw en ik zijn in deze gemeente opgegroeid, in Scheveningen. In Sint Philipsland durfde ik haast niet meer buiten te komen omdat ik werkloos was; in Den Haag had ik daar geen last van. En ik kreeg al snel een nieuwe taak: in 1996 lid van de steunfractie, in 1998 burgerraadslid, in 2000 raadslid. Ik heb daar Gods leiding in gezien.

Als SGP’er leidde ik de CU/SGP-fractie. Helaas werd de samenwerking tussen beide partijen verbroken, met als gevolg dat ze in 2010 uit de raad verdwenen.

Toen ik gemeenteraadslid werd, solliciteerde ik ook gelijk naar de functie van buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand (babs), want ik had daar in Kerkwijk en Sint Philipsland fijne ervaringen mee opgedaan. In totaal heb ik zo’n 200 huwelijken voltrokken. Dat deed ik ontzettend graag.

nu

Toen ik in 2010 mijn raadszetel verloor, raakte ik ook de babs-functie kwijt. Ik heb direct een brief gestuurd met het verzoek te mogen aanblijven. Op de eerste brief hoorde ik niets, dus een halfjaar later heb ik nogmaals geschreven. Toen werd ik weer als ambtenaar aangesteld. Ik hoefde zelfs niet opnieuw beëdigd te worden.

Ik werd vaak door mensen uit de achterban gevraagd. Vooral in de laatste periode trouwde ik echter ook anderen. Van allerlei soort en slag; ik heb nooit een huwelijk geweigerd. Zo trouwde een Nederlandse vrouw met een Israëliër; ze vertrokken daarna naar Israël voor een ceremonie in de synagoge. Ik voltrok ook het huwelijk van een Hindoestaanse vrouw uit Suriname met een moslim. Hij kwam uit de buurt van de berg Ararat en kende het verhaal van Noach uit de Koran, dus die geschiedenis heb ik in mijn toespraak verweven.

Over het voltrekken van huwelijken van mensen van gelijk geslacht is bij mijn hernieuwde aanstelling begin 2011 niet gesproken. Iedereen kende mijn standpunt, want dat had ik in 2007 verwoord toen ik tegen de motie stemde waarmee de gemeente­raad uitsprak alleen trouwambtenaren te willen die ook homohuwelijken voltrekken.

Het landelijke beleid was dat mensen van gelijk geslacht in elke gemeente moeten kunnen trouwen, maar dat gewetensbezwaarde ambtenaren daaraan niet behoefden mee te werken. De ruimte voor die laatste groep is daarna ingekrompen; het begrip en de verdraagzaamheid namen snel af. Dat zijn betreurens­waardige ontwikkelingen.

straks

Het viel allemaal net samen: toen ik op 10 november 2011 werd ontslagen, behandelde de gemeenteraad van Den Haag op diezelfde dag de emancipatienota. Toen bleek de volledige raad het ontslag te onderschrijven. Vijf dagen later steunde de Tweede Kamer een motie van GroenLinks die het kabinet vroeg gemeenten te verbieden om gewetens­bezwaarde trouwambtenaren in dienst te hebben.

Woensdag heeft de rechter mijn bezwaar tegen het ontslag ongegrond verklaard. Dat had ik niet verwacht. Tegen de rechterlijke macht heb ik lang met ontzag opgezien: onafhankelijk en objectief, dacht ik. Maar dat vertrouwen heeft een flinke deuk opgelopen. De rechters laten zich sturen door de publieke opinie. Dat zie je ook aan de uitspraak in de zaak-Heringa van deze week: wel schuldig aan hulp bij zelfdoding van zijn stiefmoeder, maar geen straf. De rechter volgt de waan van de dag.

In het vonnis valt op dat de rechtbank niets doet met de uitspraak van de Haagse commissie beroeps- en bezwaarschriften, die mij in het gelijk stelde. Het college legde die uitspraak destijds naast zich neer.

De rechter redeneert duidelijk naar een bepaald besluit toe. Hij heeft veel regels nodig om te beredeneren dat ik toch echt onder het ambtenarenrecht val. Vervolgens gaat de rechter voor anker bij een vonnis van een Engelse rechter in een soortgelijke kwestie, alsof dat bepalend is voor de rechtspraak in Nederland. Dit is geen objectieve rechtspraak.

Het christelijk geluid wordt steeds minder geduld. Men slaat door. Zittende ambtenaren wordt zelfs geen ‘sterfhuisconstructie’ meer gegund; wie zich niet voegt naar de meerderheidsmoraal, moet zo snel mogelijk weg.

Na de uitspraak van woensdag heb ik steun­betuigingen ontvangen. Een ervan kwam van een dame uit Den Haag die vanwege deze kwestie voor het lidmaatschap van het CDA heeft bedankt: haar fractie promoot dit beleid. Deze vrouw bemoedigde me met de stelling: „Gelijk hebben is iets anders dan gelijk krijgen.”

Lees ook in Digibron:

“Ik wil God meer gehoorzamen dan mensen” – interview met W. J. Pijl (Reformatorische Dagblad, 11-11-2011)