Er is de afgelopen weken de nodige ophef ontstaan naar aanleiding van de berichtgeving over kinderen van Romagezinnen. Men spreekt schande van illegale adopties van kinderen door Roma. Niemand lijkt echter oog te hebben voor de motieven erachter.

Het leven van Roma zit vaak vast in een vicieuze cirkel van armoede, discriminatie en gebrek aan hoop. Vaak wordt hun een baan ontzegd, als ze überhaupt al de kennis en moed kunnen opbrengen om te solliciteren. Als werkgevers kunnen kiezen uit een Romawerknemer of een willekeurige ander, zullen zij bijna altijd voor de ander kiezen. Daarom zijn veel Roma afhankelijk van uitkeringen van de verzorgingsstaat. Kinderbijslag is daarbij belangrijk, zeker omdat Roma dikwijls meer kinderen hebben dan niet-Romagezinnen.

De huidige berichtgeving legt echter te vaak de focus op de wijze waarop Roma inkomsten zouden genereren uit kinderbijslag. Omdat de blonde kinderen ‘onmogelijk’ eigen kinderen konden zijn, moesten ze wel ontvoerd zijn om kinderbijslag op te strijken. Ook illegale adopties zouden hierop zijn gericht.

Wat wordt vergeten, is dat Roma ook gewone mensen zijn die wel degelijk hart voor hun kinderen hebben. Tijdens gesprekken met Roma hoor ik vaak hetzelfde. De ouderen wensen dat hun kinderen een beter leven zullen hebben dan zijzelf hebben gehad. Ze verlangen een toekomst met meer kansen voor hun kinderen. De kinderen zijn dan ook het grootste slachtoffer van armoede, omdat zij –zonder structurele veranderingen– vaak opgroeien in een omgeving zonder mogelijkheden.

Soms worden Romakinderen bij hun ouders weggehaald, of ouders voelen zich gedwongen hen weg te geven. Dat is niet om geld te verdienen. Een kind weggeven is voor een Romafamilie net zo pijnlijk als voor ieder ander gezin. Armoede leidt echter soms tot wanhoop en dan lijkt er geen andere optie dan op onorthodoxe manieren geld binnen te krijgen om de kinderen te eten te geven.

Omdat Roma vaak negatieve ervaringen hebben met lokale en nationale overheden, zullen zij minder moeite hebben met opereren buiten de officiële kaders van adoptie. Ondanks dit alles zal het nooit de eerste keuze van een Romagezin zijn om een kind weg te geven, net zomin als een andere moeder graag een kind afstaat ter adoptie.

In de huidige berichtgeving wordt veel nadruk gelegd op de etnische achtergrond van de betrokkenen. Laat mij deze vraag stellen: Zou het ‘schandaal’ even groot zijn geweest als het om een gewoon Grieks gezin was gegaan? Zou de internationale pers het dan ook zo hebben uitvergroot?

In de afgelopen weken hebben we gezien hoe dergelijke berichtgeving een domino-effect veroorzaakt. Zo werden na de vondst van Maria in een Romakamp in Griekenland elders ook invallen in Romagemeenschappen gedaan. Deze waren gebaseerd op ‘tips’ van omwonenden. Een eveneens blond meisje werd weggehaald uit een Romakamp in Ierland, omdat de buurvrouw vond dat zij uiterlijk gezien geen Roma kon zijn. Het meisje bleek echter gewoon bij haar biologische ouders te wonen. Zij is wel getraumatiseerd door deze ervaring. Het zal waarschijnlijk niet haar laatste negatieve ervaring als Roma zijn.

Een belangenorganisatie voor Ierse zigeuners vreest dat er een heksenjacht op gang is gebracht door de huidige berichtgeving. Door dergelijke stereotiepe denkbeelden, die gericht zijn op het uiterlijk, wordt er voorbijgegaan aan de impact hiervan op Roma. Door de negatieve internationale aandacht wordt in de hand gewerkt dat Roma zich gaan schamen voor hun etniciteit, terwijl zij net als ieder ander mens het recht hebben trots te zijn op hun afkomst.

Veel Roma bevinden zich in de huidige armoedige situatie, omdat maar weinigen out of the box durven denken. Een Romaman zei ooit tegen mij: „Er zijn goede en slechte Roma, net zoals er goede en slechte andere mensen zijn.” Roma zijn mensen met een wens: een beter leven voor henzelf en vooral voor hun kinderen.

Laten we de Roma in Europa gedenken in ons gebed. Het is een verdrukte bevolkingsgroep die veel moeilijkheden kent en de liefde van God zo nodig heeft. In Psalm 146:9 staat dat de Heere de vreemdelingen beschermt. Zouden wij dan niet voor hen opkomen? Bid voor de betrokkenen in Griekenland, Ierland en elders die in hun dagelijks leven getroffen zijn door de gevolgen van deze wijze van berichtgeving. Bid voor een doorbraak in de vicieuze cirkel van armoede, discriminatie en een gebrek aan hoop.

De auteur is werkzaam bij GAiN, een stichting die hulp biedt aan Roma in Roemenië.