Leo Platschorre en Jeroen van der Laan schetsen de situatie rond de overheveling van jeugdzorg naar gemeenteniveau vanuit het perspectief van Hendrik-Ido-Ambacht en omliggende gemeenten. In die regio lijken er zeker kansen voor christelijke jeugdzorg. Landelijk gezien is de situatie echter weerbarstiger dan zij doen voorkomen.

Landelijk werkende instellingen leveren hun zorg onder andere via de Verzekeringswet, AWBZ en pgb. Met de huidige Jeugdwet komt daar een einde aan. Jeugdzorginstellingen zien hun budgetten binnen de transitiejeugdzorg ineens opgedeeld in 44 regio’s. Dat betekent voor een instelling als Eleos dat ze in veel gemeenten geen zorg meer kan leveren. Er zijn te weinig hulpvragers om daar afspraken met de gemeenten over te maken. Eleos richt zich daarom noodgedwongen op twaalf regio’s, verspreid over de biblebelt.

De situatie in Hendrik-Ido-Ambacht is niet maatgevend voor de rest van Nederland. Amersfoort bijvoorbeeld, waar Eleos veel cliënten heeft, kijkt eerst naar andere instellingen, omdat Eleos voor hem een relatief kleine speler is. Voor Eleos is de regio juist heel belangrijk. Het zal veel moeite gaan kosten om hier toch zorg te kunnen blijven leveren.

Natuurlijk onderken ik dat er kansen liggen. Kleine spelers zijn wendbaarder en volledig gericht op de doelgroep en hun omgeving. Ze zullen echter wel voldoende volume moeten behouden om gespecialiseerde zorg te kunnen blijven bieden. Huidige en voorgaande kabinetten promoten in de (somatische) curatieve zorg ook juist dat specialistische zorg geconcentreerd wordt. Kinder- en jeugdpsychiatrie kun je niet straffeloos over gemeenten versnipperen.

Ervaring

Mijn grootste zorg is dat zorgvuldig opgebouwde ervaring niet op lokaal niveau in stand gehouden kan worden. Het specialistische karakter van de kinder- en jeugdpsychiatrie wordt in de nieuwe wet onvoldoende erkend. Juist deze hulp kan alleen op expliciete verwijzing van de huisarts worden aangeboden. Hiermee wordt de relatie met het medisch perspectief benadrukt. In het domein van welzijns-, opvoedings- en opvangvraagstukken zijn de laatste jaren zeer veel organisaties actief geworden. Op dit terrein is samenhang geboden. Eleos heeft daar geruime tijd geleden het initiatief in genomen door samenwerking met SGJ te zoeken. Specialistische zorg vergt een bovenregionale schaal, zeker als we het christelijke karakter ervan willen behouden.

Niet voor niets heeft een aantal partijen in de Tweede Kamer gepleit voor een lager tempo van de hele overgang, om te voorkomen dat goede zorg in één klap verdwijnt. In het huidige tempo raken veel instellingen in de problemen. De staatssecretaris heeft toegezegd erop te letten dat gemeenten met levensbeschouwelijke instellingen afspraken maken. De evaluatie vindt echter pas over drie jaar plaats. Dat duurt lang genoeg om onherstelbare schade toe te brengen aan de christelijke kinder- en jeugdpsychiatrie. Het amendement van SGP/CU over keuzevrijheid voor cliënten helpt daar onvoldoende in.

De auteur is klinisch psycholoog en clustermanager bij GGZ Eleos.