Het grootste struikelblok in de onderhandelingen bij de technische groothandel zijn het loon en de premies voor het vroegpensioen. De werkgevers weigeren over een periode van drie jaar een structurele loonsverhoging te geven, maar willen volgens de bonden wel dat de werknemers meer premie gaan betalen voor hun vroegpensioen.

„Dat er geen normaal gesprek mogelijk is met de werkgevers”, bleek volgens CNV-onderhandelaar R. Leloux dinsdag tijdens een overleg over het vroegpensioen. „We zitten helemaal ingevroren. We moeten er ernstig rekening mee houden dat we het fonds voor het vroegpensioen moeten afbouwen, omdat we straks wellicht een CAO-loos tijdperk kennen.”

De vorige CAO liep al 1 april af. De bonden en werkgevers waren sinds februari in gesprek. FNV Bondgenoten en de CNV Bedrijvenbond vragen 1,5 procent meer loon per 31 december dit jaar. De bonden wijzen erop dat het najaarsakkoord, waarin sociale partners en kabinet hebben afgesproken dat de lonen in 2004 en 2005 nagenoeg worden bevroren, niet geldt voor afspraken over 2003.

De werkgevers willen niet verdergaan dan een eenmalig bedrag dit jaar. „Dat was onbespreekbaar voor de bonden”, aldus secretaris A. Fetter van de Werkgevers Technische Groothandel (WTG). Fetter betreurt de houding van de bonden. „Zij kennen de situatie in de sector onvoldoende. In een jaar tijd is 10 procent van de werkgelegenheid verdwenen. We tellen nu 44.000 in plaats van 50.000 werknemers.”

De WTG-secretaris zegt naar een opening te zoeken in de onderhandelingen met de bonden. „Wij hebben al aangeboden de premiestijging in het vroegpensioen voor onze rekening te nemen, maar de bonden blijven vasthouden aan die structurele loonsverhoging.”

Ook de vorige CAO voor de technische groothandel kwam moeizaam tot stand. Destijds duurden de gesprekken anderhalf jaar. De bonden gaan in januari de leden raadplegen.

Bij oliemaatschappij Shell zijn de CAO-onderhandelingen eveneens woensdag vastgelopen. FNV Bondgenoten heeft besloten ledenraadplegingen te gaan houden, komende dinsdag. Het bestuur ziet acties als enige mogelijkheid om zijn eisen af te dwingen.

De vakbonden willen onder meer dat de werknemers bij de raffinaderij in Pernis en bij Shell Nederland Chemie in Moerdijk vanaf 1 oktober een bonus van 650 euro krijgen, die vanaf april 2004 structureel in het salaris wordt opgenomen. Shell wil niet verdergaan dan een bonus van 1 procent, waarvan voortzetting afhangt van de bedrijfsresultaten van de twee werkmaatschappijen in 2004.

Volgens Shell gaapt tussen het bod en de eisen van de bonden een kloof van rond de 6 procent loonstijging. Het inwilligen van alle eisen van de FNV zou resulteren in een stijging van de loonkosten van 9 procent, aldus een woordvoerder van Shell.

De bonus dient volgens FNV Bondgenoten ook als „genoegdoening” voor de salarisverhoging die bestuursvoorzitter van de Koninklijke, J. van der Veer, kreeg. Hij ontving 1,2 miljoen euro als prestatiebeloning, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2001 naast een basissalaris van 1 miljoen euro.

Volgens de Shell-directie zijn de eisen van de bonden volledig in strijd met het onlangs afgesloten najaarsakkoord, waarin is afgesproken dat de salarissen de komende twee jaar niet structureel zullen stijgen. Shell hoopt dat de vakbonden na overleg met de leden terugkeren naar de onderhandelingstafel om „een nieuwe, verantwoorde CAO” af te sluiten.

De CAO geldt voor 2300 van de 3000 werknemers op de productielocaties in Pernis en Moerdijk. De afspraken worden volgens FNV Bondgenoten in de regel overgenomen en gelden vervolgens voor alle 10.000 werknemers van Shell in Nederland. Shell ontkent dit en zegt dat het bedrijf individuele arbeidsovereenkomsten afsluit.

Bij bankverzekeraar Fortis lijken bonden en werkgever er langzamerhand uit te komen. Fortis heeft de vakbonden een nieuw eindbod voorgelegd in de slepende onderhandelingen over een CAO. Dat heeft FNV Bondgenoten vanmorgen bekendgemaakt, kort nadat de onderhandelingen na een marathonzitting van twaalf uur werden afgebroken.

„Positief aan het eindbod van de werkgevers is dat er een structurele loonsverhoging inzit van 2,5 procent per 1 december dit jaar. Zuur is alleen dat de werknemers voor het eerst pensioenpremie moeten gaan betalen”, aldus een woordvoerster van FNV Bondgenoten. Wegens de gemengde gevoelens legt de vakbond het eindbod neutraal voor aan de leden.

De nieuwe CAO zou een looptijd moeten krijgen van een jaar en ingaan op 1 juli 2003. De bonden en werkgevers onderhandelen er inmiddels al ongeveer een halfjaar over. Daarbij was voortdurend het wel of niet betalen van pensioenpremie het hete hangijzer.