Steeds meer Schotten keren kerk de rug toe
Schotland, het land van predikanten als Boston, M’Cheyne, Bonar en de beide Erskines, is inmiddels geseculariseerder dan ooit. Slechts 54 procent van de Schotse bevolking rekent zich nog tot een christelijke denominatie, blijkt uit de jongste volkstelling.
Dat betekent een afname van 11 procent ten opzichte van de vorige telling, in 2001, zo maakte de National Records of Scotland onlangs bekend. Het statistiekbureau, gevestigd in Edinburgh, publiceerde toen de resultaten van de „census” (volkstelling) in 2011. Die laten onder meer zien dat Schotland in etnisch en religieus opzicht steeds diverser wordt.
Sinds 2001 wordt er in het onderzoek ook gevraagd naar iemands religie. In dat jaar gaf ruim 65 procent van de Schotse bevolking aan tot een christelijke denominatie te behoren. Iets meer dan 1 procent van de Schotten rekende zich tot een andere religie – boeddhisme, hindoeïsme, jodendom of islam. Minder dan een derde (28 procent) beschouwde zichzelf als niet-gelovig.
In 2011, tien jaar later, is het percentage christenen geslonken tot 54 procent. Op de totale bevolking van Schotland van ruim 5 miljoen komt deze daling van 11 procent neer op zo’n half miljoen inwoners.
Het ledenverlies is grotendeels toe te schrijven aan de Church of Scotland, die haar ledenaantal zag afnemen met zo’n 428.000. Ook andere christelijke denominaties kregen te kampen met uitschrijvingen. Tegen de trend in groeide het aantal aanhangers van het rooms-katholicisme met zo’n 37.000.
Vergeleken met 2001 maken religies als het hindoeïsme, het boeddhisme en de islam een forse groeispurt door. Het aantal hindoeïsten bedroeg in 2011 om en nabij de 16.000 en is daarmee meer dan verdubbeld. De grootste niet-christelijke godsdienst is de islam met 77.000 aanhangers, ongeveer 1,4 procent van de Schotse bevolking.
De kleinste religie, het jodendom, heeft evenals het christendom te maken met een teruglopend ledenaantal. In 2011 beschouwden ongeveer 6000 Schotten zichzelf als joods. Dat is een afname van 1000 ten opzichte van een decennium geleden.
De logische keerzijde van ledenverlies bij de christelijke kerken is dat een toenemend aantal mensen zichzelf als niet-gelovig beschouwt. In 2011 zijn dat bijna 2 miljoen Schotten, zo’n 37 procent van de bevolking. „Niet-religieuzen hebben de Church of Scotland ingehaald als prominente ‘religieuze’ groep in het land”, zo omschrijven de opstellers van het rapport de religieuze gedaanteverandering van Schotland.
Vitale kracht
Op haar website schrijft de Church of Scotland dat de kerk, gelet op het feit dat meer dan de helft van de Schotten zich identificeert met het christendom, nog steeds een vitale en belangrijke kracht is in de Schotse samenleving. „Ieder weekend bezoeken meer mensen in Schotland de kerk dan het voetbalstadion. Nog steeds is de kerk diep verankerd in onze nationale identiteit.”
De Rooms-Katholieke Kerk spreekt zich in de Schotse krant Herald Scotland in vergelijkbare bewoordingen uit over het gegeven dat meer dan 50 procent van de Schotten zichzelf omschrijft als christen. De bescheiden groei van het aantal rooms-katholieken noemt het kerkgenootschap „bemoedigend.”
Religieuze lobby
De Humanist Society Scotland (HSS) kritiseert de statistieken van de volkstelling. Volgens voorzitter Anders Östberg is het percentage van 37 procent niet-gelovigen in de census strijdig met de werkelijkheid. Uit een eerder dit jaar gehouden onderzoek (Social Attitudes Survey) zou een percentage van 48 procent worden gesuggereerd.
De HSS is bang dat de regering het onderzoek aangrijpt om onder meer het religieus onderwijs te handhaven. Ook vrezen de humanisten dat religieuze groepen zich erdoor gesterkt zullen weten in hun lobby voor eigen organisaties. Östberg: „Als de census een onnauwkeurig beeld schetst van religie in onze samenleving, kan het ertoe leiden dat niet-religieuze mensen worden gediscrimineerd.”
„Ik ben very pessimistisch”
„Sluit als kerk geen compromissen
Schotland is niet christelijk meer
Paus bepleit nieuwe evangelisatie
’t Is nu officieel, Schotland is heidens
Church of Scotland slaags met secularisatie