Of president Poetin spijt heeft ooit het idee voor een vriendschapsjaar te hebben geopperd, blijft het geheim van het Kremlin. Zeker is dat hij zich dat anders had voorgesteld. In plaats van dat een jaar lang de lof werd bezongen op de goede verhoudingen tussen de reus Rusland en de dwerg Nederland, raakten vooral de Russen geïrriteerd over hun vrienden aan de Noordzee.

Er waren protesten tegen de Russische homopolitiek. Er waren acties van Greenpeace. Burgemeester Van der Laan van Amsterdam koos ervoor om tijdens het bezoek van Poetin zijn stoel bij het galadiner leeg te laten om deel te kunnen nemen aan de demonstratie tegen diezelfde Poetin. Iedereen kan snappen dat een dergelijke daad de betrekkingen niet bevordert.

Een volgend incident is het politieoptreden tegen een Russische diplomaat in Den Haag. Moskou heeft daar zeer verbolgen op gereageerd en eiste excuses. Die zijn inmiddels door minister Timmermans van Buitenlandse Zaken gemaakt – al kon iedereen waarnemen dat hij dat niet van harte deed. De hoge toon die Moskou aansloeg, smoorde de ophef over het feit dat de vrouw van de aangepakte diplomaat in beschonken toestand grote brokken had gemaakt in het verkeer en de politie daardoor bij het appartement van de Rus was terechtgekomen.

Het nieuwste feit in de Russisch-Nederlandse relaties is dat een medewerker van de Nederlandse ambassade in Moskou door twee ‘elektriciens’ is bezocht en daarbij rake klappen heeft opgelopen. Hoewel het pand waarin hij woonde door de Russische overheid wordt bewaakt, konden de twee overvallers gewoon hun werk doen.

Het is werkelijk naïef te denken dat dit slechts een ongelukkige samenloop van omstandigheden is. Zo is alleen al opvallend dat de diplomaat in Moskou de tweede man van de Nederlandse ambassade is, net zoals de aangepakte Russische diplomaat in Den Haag. Weliswaar spreekt de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Lavrov, van een ernstig misdrijf dat tot op de bodem zal worden uitgezocht, maar niemand moet gek opkijken dat –misschien na vele jaren– zal blijken dat uiteindelijk de Russische regering, of Poetin zelf, achter deze afranseling zit. Als oud-KGB-agent is hij ertoe in staat. Het is ook een ongeschreven regel in de diplomatie dat acties van het ene land met gelijke munt worden betaald. Of, zoals de Russen zelf zeggen: Het staat weer 1–1.

Moet nu het vriendschapsjaar voortijdig worden beëindigd? Moet de koning afzien van het bezoek aan Rusland? Dat is misschien wat voorbarig. Maar in ieder geval moet er een ferme houding worden aangenomen. Het enige waar Rusland gevoelig voor is, is duidelijkheid en fierheid. Wie de reus met knikkende knieën en bedeesde stem antwoordt, geeft Moskou de kans het volgende bedrijf te beginnen.