In de week voor sinterklaas verkopen winkeliers 350 miljoen euro meer (25 procent extra), met Kerst is dat 450 miljoen euro (30 procent). Normaal zetten de gezamenlijke Nederlandse winkeliers 1,4 miljard euro per week om.

Hoewel het nog enkele weken te gaan is tot sinterklaas en Kerst zien de aangesloten grote winkelketens al diverse trends. Zo zijn familiespellen in trek en zijn de boeken over Harry Potter en van Hanneke Groenteman grote trekkers. Verder zijn bij kinderen lego en barbie favoriet.

Met Kerst wordt de kleding wat informeler, verwacht Kok. Nu het economisch slechter gaat, kopen mensen kleren die zij vaker dan die ene speciale keer kunnen dragen.

De consument bezuinigt echter niet op snoepgoed. De verkoop van pepernoten, chocoladeletters en marsepein is volop begonnen. Dat meldde het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) op basis van gegevens van de Nederlandse supermarkten.

Vorig jaar verorberden de Nederlanders in november en december bijna 9 miljoen kilo sinterklaassnoepgoed. Dat was 5 procent meer dan in 2001. Het CBL verwacht dat de liefhebbers dit jaar ongeveer 9,4 miljoen kilo snoepgoed kopen.

Uit dit enorme aantal kilo’s leidt het CBL af dat mensen die sinterklaas niet vieren ook graag pepernoten en chocoladeletters eten. In 2002 vierden volgens onderzoeksbureau TNS NIPO bijna 3,8 miljoen huishoudens sinterklaas.

Nieuw in het uitgebreide assortiment sintsnoep zijn dit jaar de sinterklaasspekjes. Hoewel er steeds meer verschillende namen zijn, waardoor ook de chocoladeletter Y beter verkoopt, is de M al jaren de bestverkochte letter.

Ondanks de extra omzet in november en december blijft 2003 echter een slecht jaar voor de Nederlandse detailhandel. „De consument gaat niet bezuinigen op kerst- en sinterklaasaankopen, maar per saldo eindigt de branche toch in de min”, aldus directeur Kok van de Raad Nederlandse Detailhandel.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de detailhandel in augustus ruim 7 procent minder verkocht dan een jaar eerder. Het was de zesde achtereenvolgende maand dat de omzet lager uitviel. Volgens CBS-onderzoeker R. Duijkers werd de maand augustus negatief beïnvloed door een ongunstige verdeling van de verkoopdagen. Zo had augustus dit jaar een donderdag minder en een zondag meer dan dezelfde maand in 2002. „Dat scheelt toch ruim 3 procent in de verkopen.”

Vooral de winkels met non-foodartikelen zetten de laatste maanden minder om in vergelijking met zaken die voedings- en genotsmiddelen verkopen. Bij de non-food daalde de omzet in augustus met 9,7 procent ten opzichte van een jaar eerder, tegen een dip van 2,4 procent in de voedingsbranche.

„Mensen blijven toch eten als ze minder te besteden hebben en besparen op zoiets als een nieuw bankstel”, aldus Duijkers van het CBS.

Het ziet er dit jaar niet florissant uit, aldus Kok. Hij wijst op de warme zomer, die tot in oktober doorliep. Eerder gaf ook detailhandelsconcern Vendex KBB aan dat klanten door het warme weer wegbleven.

Bij winkels met artikelen voor woninginrichting zakte de omzet in met bijna 15 procent. „Ik denk niet dat klanten in de laatste maand opeens meer koelkasten en meubelen kopen.” Wel kochten klanten in augustus meer voeding en doe-het-zelfartikelen.

De consumenten blijven in het huidige slechte economische klimaat ook de rest van het jaar terughoudend, verwacht Kok. „Iedereen wacht af wat volgend jaar brengt. Denk aan de stijgende ziektekostenpremies.” Consumenten zijn vooral terughoudend met de aankoop van grote producten.

De zware tijd die de detailhandel doormaakt, heeft volgens Kok consequenties. Om maar klanten te trekken besteden ondernemers meer aandacht aan promotie en uitstraling van de winkels. Ook kijkt iedere winkelier kritisch naar wat hij of zij aan de dalende omzet kan doen. „De zwakkere spelers krijgen het moeilijk”, voorspelt Kok.