Wat is het schuldenplafond?

Het schuldenplafond is de wettelijk vastgelegde limiet voor de Amerikaanse staatsschuld. Deze werd in mei dit jaar voor het laatst verhoogd en staat nu op 16,7 biljoen dollar (circa 12.300 miljard euro). De limiet is bedoeld om de groei van de staatsschuld onder controle te houden. Veel economen vinden het plafond echter overbodig, omdat het Amerikaanse Congres jaarlijks instemt met de begroting en daarmee met de hoogte van de uitgaven en de inkomsten van de Staat.

Wat gebeurt er als het plafond wordt bereikt?

De Amerikaanse overheid kan zonder verhoging van het plafond naar verwachting vanaf 17 oktober geen geld meer bijlenen. Er komt dan nog wel belastinggeld binnen, maar dat is lang niet voldoende om alle uitgaven van de overheid mee te financieren. De bodem van de schatkist komt daarom al snel in zicht. Op basis van de uitgaven en de inkomsten in de afgelopen jaren kan worden verwacht dat er vanaf het einde van deze maand al te weinig geld zal zijn om alle rekeningen te voldoen.

Wie heeft daar last van?

De betalingsproblemen raken iedereen die van de uitgaven van de overheid afhankelijk is. Daarbij kan worden gedacht aan het leger, scholen, ziekenhuizen en iedereen die een uitkering ontvangt. Ook bedrijven die aan de overheid leveren zullen op hun geld moeten wachten. Daarnaast zal er onvoldoende geld zijn om de rente en aflossingen op de staatsschuld, die voor een groot deel in buitenlandse handen is, te betalen.

Waarom is dit zo’n groot probleem?

Amerikaanse staatsleningen spelen een centrale rol op de internationale financiële markten. Amerikaanse staatsobligaties gelden als een risicovrije belegging, maar die perceptie verandert uiteraard als beleggers er niet meer op kunnen rekenen dat ze krijgen waar ze recht op hebben. Dit kan tot chaos leiden op de markten, die uiteindelijk kan overslaan op de hele wereldeconomie. Het Amerikaanse ministerie van Financiën waarschuwde deze week voor een potentiële „catastrofe” die over de hele wereld kan worden gevoeld.

Zal het zover komen?

Vooralsnog staan de Republikeinen en Democraten nog altijd lijnrecht tegenover elkaar en is een oplossing niet in zicht. De Republikeinse leider John Boehner zou tegenover partijgenoten wel hebben benadrukt dat hij het niet tot een ‘default’ zal laten komen. Zoals de verhoudingen nu liggen moet hij daarvoor echter het meest extreme deel van zijn partij passeren.