Russisch volkslied boven de wet
Als het aan de Doema ligt, zal de Rus binnenkort niet meer in het openbaar mogen improviseren op zijn eigen volkslied. De parlementariërs hebben hiertoe een voorlopig wetsvoorstel goedgekeurd . Daarin staan ’laster’ en ’misbruik’ van de Russische staatssymbolen voortaan te boek als heuse misdaad.
Ze zijn er alleen nog niet helemaal over uit hoever de nieuwe wet moet reiken. Want wat valt nu wel en wat niet onder het oneigenlijke gebruik van deze symbolen? Vooral het volkslied heeft de Doema-leden voor een dilemma geplaatst.
De meesten lijken het er wel over eens te zijn dat het blijven zitten en zwijgen tijdens het spelen van de Russische hymne foute boel is. En het in het openbaar zingen van een alternatieve tekst op het volkslied is al helemaal een halsmisdaad. Ook hoort de deun niet thuis in het bordeel en het casino. Voor het daar ten gehore brengen moet een boete komen van maximaal 300 minimuminkomens, een gevangenisstraf van hoogstens een halfjaar of een reisverbod van maximaal twee jaar.
Maar hoe zit het met burgers die in de kroeg een creatieve versie van het volkslied ten gehore brengen? Deze en nog een aantal andere voorbeelden zullen nog nader worden uitgewerkt in de definitieve versie van de wet. Dit tot groot verdriet van de initiatiefnemer van de wet, Doema-lid Sergej Apatenko van de pro-Poetin-partij Eenheid. Hij had gehoopt dat direct alle ’afwijkingen’ als strafbaar feit in wet zouden worden opgenomen.
„Iedereen is verplicht het nationale wapen, de vlag en het volkslied te respecteren”, meent Apatenko. „Lastering hiervan betekent een achteloze houding jegens de staat en moet hard worden bestraft.” Hij zegt in deze mening gesteund te worden door het Kremlin en de president.
Discussies rond het Russische volkslied zijn niet nieuw. Nog maar een jaar terug was het Russische volk verdeeld geraakt in twee kampen. President Poetin had toen onverwachts met een omstreden decreet de melodie van het oude Sovjetvolkslied in ere hersteld. Wel voerde hij een nieuwe -aan de huidige omstandigheden aangepaste- tekst in. Poetins voorganger Jeltsin had het oude volkslied juist afgeschaft omdat dit volgens hem te veel verbonden was met de Stalin-tijd.
Communisten en nationalisten verwelkomden de herinvoering van de Stalin-melodie met groot enthousiasme. Oud-dissidenten, mensenrechtenactivisten en liberale politici spraken er hun afschuw over uit. Volgens hen staat deze melodie symbool voor het communistische systeem en de repressie waarmee dit gepaard ging. Zij weigeren daarom uit morele motieven mee te zingen met dit ’nieuwe’ Russische volkslied. Ook weigeren ze bij de uitvoering ervan op te staan.
Nationalisten en communisten ergeren zich groen en geel aan dit weigerachtige gedrag van deze liberale minderheid. De nieuwe wet lijkt dan ook vooral bedoeld te zijn om hen weer in het gareel te krijgen. En aangezien oud-dissidenten, mensenrechtenactivisten en liberale politici nog steeds een kleine minderheid vormen in de Doema, zal hen dit waarschijnlijk nog lukken ook.