Met name de christelijke fracties in de Tweede Kamer kwamen maandag met deze kritiek tijdens een debat over de nota ”Aan elkaar verplicht”. In die nota geeft minister Van Ardenne aan welke koers ze de komende jaren wil varen. Ook de VVD vroeg aandacht voor de plaats van cultuur en religie. De minister zal met een notitie hierover komen.

CDA-kamerlid Ferrier zei een beschouwing over religie zeer te hebben gemist in de plannen van Van Ardenne. Ook Huizinga (CU) kritiseerde de minister op dit punt. „Religie kan dienen als splijtstof, maar er kan ook een verzoenende werking van uitgaan.”

Hirsi Ali (VVD) vond dat cultuur en religie vooruitgang vaak in de weg staan. Ze verwees naar het boek ”Afrika, van de koude oorlog naar de 21e eeuw” van Roel van der Veen, beleidsambtenaar op het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. In navolging van hem noemde Hirsi Ali de islam „een protestreligie” die de modernisering in de weg staat. Door de oprukkende islam in Afrika is de kans op vooruitgang volgens haar voor decennia verkeken.

CU-kamerlid Huizinga vond het onbegrijpelijk dat Van Ardenne de relatie met Vietnam instandhoudt, ondanks dat het in dat land zeer slecht is gesteld met de positie van christenen en andere religieuze minderheden. Soortgelijke kritiek had Van der Staaij (SGP) met betrekking tot Pakistan. Van Ardenne vindt echter dat in dat land een positieve trend is waar te nemen.

De minister wil zich de komende jaren meer richten op het bedrijfsleven bij het aanjagen van positieve ontwikkelingen. Nieuw is volgens haar dat ze vooraf wil aangeven welke doelen ze denkt te behalen. „Daar kan ik op afgerekend worden.” Tot nu toe is dat volgens haar niet of nauwelijks gebeurd. Daardoor is moeilijk aan te geven of het ontwikkelingsbeleid in de afgelopen decennia al dan niet geslaagd is te noemen.

Van Ardenne kwam met SGP’er Van der Staaij in botsing over de propaganda van condoomgebruik bij de aids-bestrijding. De minister verwijt „fundamentalisten in Amerika” dat ze geen condooms willen verstrekken aan mensen die nog niet aan een huwelijk toe zijn. „Op dat punt scheiden de wegen tussen Amerika en Nederland.”

Er komt een Nederlandse aids-ambassadeur die het debat over het voorkomen en het bestrijden van aids moet aanzwengelen. „Een lobbyist”, omschreef Van Ardenne de nieuwe functionaris. Directe aanleiding is de commotie die de Rooms-Katholieke Kerk onlangs veroorzaakte door het condoom als beschermingsmaatregel tegen aids onbetrouwbaar te noemen.