Zijn terugtreden uit het hoofdbestuur is volgens de emeritus predikant uit Ede niet los te zien van de jarenlange bezinning op de plaats van Israël binnen de Gereformeerde Bond. Die bezinning kreeg een sterke impuls in de jaren zeventig van de vorige eeuw, zegt dr. Van Campen. „Het Bezinningscomité Israël, met als initiatiefnemers ds. C. den Boer, ir. J. van der Graaf en dr. S. Gerssen, leverde daaraan een belangrijke bijdrage.”

De uitkomst van deze bezinning was volgens dr. Van Campen dat er afstand werd genomen van de eeuwenoude vervangingsleer, die stelt dat Gods bemoeienis met het Joodse volk sedert kruis en opstanding van Jezus Christus heeft opgehouden. In die visie is de kerk nu in de plaats van Israël gekomen en heeft ze alle rechten en voorrechten van Israël overgenomen.

Beloften

Een tweede uitkomst van deze bezinning, aldus dr. Van Campen, was dat er werd gepleit voor handhaving van de Bijbelse beloften voor Israël in plaats van deze exclusief te vergeestelijken of te beschouwen als vervuld in Christus. „De profetieën van het Oude Testament zijn weliswaar ten principale vervuld met de komst en het werk van Jezus Christus, maar nog niet ten volle. De verzoening is gerealiseerd, maar de uiteindelijke verlossing staat nog uit.”

Daarbij moet ook onderscheid worden gemaakt tussen vervulling en voltooiing. „Dan blijkt dat er op grond van de Schriftgegevens nog een heilvolle toekomst voor Israël te wachten staat. De landbelofte is daarbij nadrukkelijk inbegrepen.”

In het laatste kwart van de twintigste eeuw werd deze nieuwe visie op Israël min of meer gemeengoed binnen de Gereformeerde Bond, stelt dr. Van Campen. „Zij werd behalve door het Bezinningscomité ook publiekelijk verantwoord door predikanten als drs. E. F. Vergunst, dr. W. Verboom, dr. J. Hoek, dr. M. J. Paul en anderen. In prediking en voorbede werd in toenemende mate aandacht besteed aan de blijvende plaats van Israël in het heilshandelen van God.”

Erfenis

Dr. Van Campen zegt dat hij binnen het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond voor deze erfenis heeft willen opkomen. „Ik wist me daarbij gesteund door Israëlopvattingen die leefden binnen het puritanisme, de Nadere Reformatie en het Reveil. Niet alle leden van het hoofdbestuur –ik noem bewust geen namen– nemen deze visie evenwel voor hun rekening. Dat bleek ook uit de reacties op mijn brochure ”Israël en de Palestijnen” uit 2011.”

De verschillende visies op Israël leidden van tijd tot tijd tot discussies binnen het hoofdbestuur, zegt de hervormde predikant. „En dat is slecht voor alles en iedereen. Het is niet goed voor de onderlinge verhoudingen en het belemmert het hoofdbestuur om eensgezind en daadkrachtig naar buiten te treden met een eenduidige Israëlvisie.”

Dr. Van Campen noemt het een ”Gebot der Stunde” om opnieuw radicaal afstand te nemen van alle vormen van vervangingsdenken. „De substitutietheorie is naar mijn diepe overtuiging geen Bijbels-legitieme variant naast andere Israëlvisies, maar een ernstige dwaling die de eeuwen door een smet geworpen heeft op de christelijke kerk en theologie.”