Dat betoogde prof. dr. James Kennedy, hoogleraar geschiedenis van Nederland aan de Universiteit van Amsterdam, woensdag in Zoetermeer. Hij sprak tijdens een gezamenlijke avond van de plaatselijke afdelingen van CDA, ChristenUnie en SGP. De bijeenkomst met Kennedy was de eerste gezamenlijke avond van de Zoetermeerse afdelingen van de drie partijen.

Kennedy, die opgroeide in de Verenigde Staten, stond aanvankelijk ambivalent tegenover christelijke politiek. In de VS bestaan geen christelijke partijen. Daar steunt twee derde van de christenen de Republikeinse Partij en een derde de Democraten.

Gaandeweg zijn verblijf in Nederland is de visie van Kennedy veranderd. Hij zou het jammer vinden als er in Nederland confessionele politiek zou verdwijnen: „Christelijke politieke partijen vertegenwoordigen een rijke traditie en geven diepte aan de reflectie. Christelijke uitgangspunten bieden meer dan liberale beginselen, bijvoorbeeld op het punt van rentmeesterschap en een visie waarop het naartoe moet met de samenleving.”

Het diepgewortelde gedachtegoed van de christelijke partijen in ons land is een duidelijk pluspunt, aldus Kennedy. „Dat is een belangrijk verschil met de Verenigde Staten. Christenen in de VS die politiek bedrijven, hebben geen kader. Dat is het voordeel van Europa.” Het was volgens hem beter geweest als er in de VS een expliciet christelijke partij was ontstaan.

Maar dat gewortelde christelijke denken in ons land heeft volgen Kennedy wel een nadeel: „Het maakt samenwerking tussen partijen moeilijker.” Hij ziet op dit moment weinig mogelijkheden voor een samengaan van CDA, CU en SGP. „Of er zou een catastrofe moeten komen. Of er moet een nieuwe oecumene ontstaan die uitstraalt dat oude verschillen er niet toe doen.”

Sommige toehoorders vroegen zich af waarom de Duitse CDU zo populair is in Duitsland, terwijl de Nederlandse evenknie, het CDA, kwijnend is. Volgens Kennedy heeft dat te maken met de culturele verworteling van de staatskerk bij de oosterburen.

In Nederland heerst meer en meer de opvatting dat als je niets hebt met het geloof, je er ook afstand van neemt. De hoogleraar met Amerikaanse wortels verwondert zich erover dat het cultuurchristendom in Nederland zo’n zwakke positie heeft. In de provincie Limburg leeft het nog enigszins.

Volgens enkele aanwezigen ligt hier wel een begin van een oplossing. „Sociologen zeggen dat kiezers zich ontheemd voelen. Het is belangrijk dat politieke partijen een thuisgevoel geven en appelleren op waarden en normen.”

Kennedy was het daarmee eens: „Met name het CDA was gericht op macht, bestuurlijk ingesteld en machiavellistisch. Als u inspeelt op die ontheemding en denkt dat u zo van de woestijn in het beloofde land kunt komen, zou ik het maar doen. Maar dat kan misschien wel veertig jaar duren.”