Keltisch hoogkruis in De Bilt
DE BILT. In een park in De Bilt staat sinds een week een Keltisch hoogkruis. „Het eerste op het Europese vasteland”, zegt initiatiefnemer ds. G. M. Landman. Het monument, een geschenk van de lokale kerken bij het 900-jarig bestaan van De Bilt, verwijst naar de Ierse wortels van de Utrechtse plaats.
Hoogkruisen zijn kenmerkend voor de Keltisch-christelijke cultuur. De stenen monumenten staan in Ierland, Schotland, Cornwall en Wales op kloosterterreinen, bij kerken, op begraafplaatsen en soms op kruispunten van wegen. Kenmerkend is de cirkel die de vier armen van het kruis verbindt, symbool voor de zon of de eeuwigheid. De kruisen zijn rijk gedecoreerd met afbeeldingen en Keltische vlechtpatronen.
„Het hoogkruis roept de eeuwenoude band van de gemeente De Bilt met Ierland blijvend in herinnering”, aldus ds. Landman, predikant van de protestantse gemeente en voorzitter van de plaatselijke raad van kerken. „Een middeleeuwse kroniek, aanwezig in de universiteitsbibliotheek in Groningen, vermeldt hoe een ridder uit de omgeving van Utrecht negen eeuwen geleden een pelgrimstocht maakte. Hij ging op bedevaart naar de louteringsgrot van Sint-Patrick in Noordwest-Ierland. Uit heel Europa kwamen daar ridders naartoe om boete te doen voor hun krijgsverleden en een nieuw leven te beginnen. Samen met een andere ridder stichtte hij daarna bij Oostbroek, ten oosten van Utrecht, het Sint-Laurensklooster.”
Het grondgebied van de gemeente De Bilt, van Oostbroek tot Westbroek, van Maartensdijk tot Bilthoven, was ooit moeras, vertelt de predikant. Vanuit het Sint-Laurensklooster werden de veenmoerassen ontgonnen. Zo ontstonden in de loop van enkele eeuwen de kernen De Bilt, Bilthoven, Westbroek en Maartensdijk. De historische connectie met Ierland is ook verbeeld in muurschilderingen van omstreeks 1510 in de kerk van Westbroek. Ze tonen onder anderen Sint-Werenfried en Sint-Engelmond, twee Ierse metgezellen van Willibrord, die in de zevende en achtste eeuw als missionaris vanuit Ierland het christelijk geloof in de Nederlanden bracht, en Sint-Brigida, na Sint-Patrick de belangrijkste heilige van Ierland.
De jonge Biltse beeldhouwer Jelle Steendam vervaardigde het ruim 4 meter hoge Biltse hoogkruis uit natuursteen uit een steengroeve in Duitsland. Het staat in het Van Boetzelaerpark, met zicht op de plaats waar ooit een vrouwenklooster stond. Op het kruis staan personen uit de Bijbel, zoals Adam en Eva, David met de harp en Maria met de wijzen. Christus heeft indirect een plaats op het hoogkruis, onder meer naar de gelijkenis uit Mattheüs 25 in de gedaante van een hongerige die wordt gevoed en een dorstige die te drinken krijgt. Centraal staat Sint-Maarten afgebeeld, die een bedelaar kleedt. Hij rijdt in de richting van Maartensdijk.
Ook personen en gebeurtenissen uit de lokale geschiedenis zijn op het monument te zien. Twee ridders zijn op weg naar Ierland. Abt Ludolf van het Sint-Laurensklooster en abdis Henrica van Erp van het vrouwenklooster kijken naar Oostbroek. In de richting van Utrecht staan keizerin Mathilde, die grondgebied schonk, en bisschop Godebald van Utrecht, die de ontginningen van Oostbroek leidde.
