Dat blijkt uit de brochure ”Verlegenheid en toewijding”, dat drie rooms-katholieke organisaties, de Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving (KRKS), de Acht Mei Beweging, de ouderenbond Unie KBO en het Werkgenootschap van Katholieke Theologen in Nederland vrijdag na een driejarige studie presenteerden.

„Wij schurken in dit essay dicht bij het klassiek rooms-katholieke standpunt over euthanasie aan”, verklaart prof. dr. P. A. van Gennip, algemeen secretaris van de KRKS. „Wij zijn echter niet massief tegen euthanasie in situaties die trekken van onmenselijkheid vertonen. We begrijpen dat er situaties zijn waarin goed medisch ingrijpen euthanasie kan betekenen.”

Volgens Van Gennip, die penvoerder van de brochure was, betekent dit standpunt geen oprekking van het officiële standpunt van de Rooms-Katholieke Kerk. „De kerkleer inzake euthanasie is hard geformuleerd. We hebben geprobeerd zorgvuldig grenzen aan te geven en te laten zien dat de praktijk vaak gecompliceerd ligt.”

De brochure staat volgens Van Gennip haaks op het huidige denkklimaat in Nederland. Daarin staat het zelfbeschikkingsrecht van de mens centraal. „We hebben een trots mensbeeld opgebouwd. Maar uiteindelijk zijn we sterfelijke wezens. Mensen zijn als gras, waar de wind over gaat en het is weg. Het enige wat we kunnen doen, is elkaar aanwezigheid te bieden.”

De brochure beoogt haaks te staan op het heersende mensbeeld. „Wij hopen dat het gaat worden gebruikt voor gesprekken en de verkondiging zodat er een ander klimaat ontstaat. Laat dat eerst maar gebeuren in de Rooms-Katholieke Kerk, maar als het kan ook in de samenleving.”

Van Gennip vindt het begrijpelijk dat sommige parochies of priesters „piketpaaltjes slaan” door mensen die door middel van euthanasie zijn gestorven de kerkelijke uitvaart te weigeren, zoals dit onlangs in Eindhoven in de publiciteit kwam. „Het is alleen de vraag of het verstandig is dit via de media uit te vechten.”

Drs. W. Alting van Gesau, supervisor van een groep artsen die andere artsen bij euthanasie begeleidt (het SCEN-project), gaf toe dat de huidige euthanasiewetgeving „een zeker gevaar van aanzuigende werking heeft. Mensen denken dat ze recht hebben op euthanasie. Zij stuiten dan op veel weerstand bij huisartsen. Bij doorvragen blijkt dat die mensen soms tegenovergestelde wensen hebben.”

Pastoraal medewerkster Marika Meijer van het verpleeghuis Joachim en Anna in Nijmegen stelde vanuit de joods-christelijke traditie dat elke mens „onvoorwaardelijk waardevol” is. „Ook mensen die niet autonoom en sterk zijn, behouden het recht op leven. Mensen mogen ook sterven, maar deze mens is waardevol tot de laatste ademtocht. Deze houding is in onze samenleving niet vanzelfsprekend.”

Volgens haar nodigt het geloof uit tot vertrouwen. „Ik vroeg aan een zwaar dementerende vrouw die streng gereformeerd was opgevoed: „Denk je wel eens aan de hemel?” „Nee”, zei ze, „daar moet je je geen voorstelling van maken. God is liefde en daarmee uit.” Alle leerstelligheid was uit haar hoofd weggewaaid.