Monument voor de Vijf van Greup onthuld
GREUP. Precies 72 jaar na dato is donderdagmiddag aan de Stougjesdijk in het Zuid-Hollandse Greup een gedenkteken onthuld voor de Vijf van Greup. Het vijftal uit de buurtschap Greup tussen Oud-Beijerland en Mijnsheerenland moest zijn hulp aan de bemanning van een neergestorte Britse bommenwerper met hun leven bekopen. Enkel om het afstaan van een pet, een broodzak en een landkaart.
De bommenwerper kwam op 7 augustus 1941 in de problemen en maakte een noodlanding in een akker bij de buurtschap. Landarbeiders boden de helpende hand door de bemanning voedsel, kleding en onderdak te geven.
De vliegeniers werden kort daarop gearresteerd door de Duitsers. Die waren zo boos over de hulp van de bevolking dat ze bij wijze van vergelding veertien mensen oppakten. Uiteindelijk werden er vijf ter dood veroordeeld en dat vonnis werd op 19 september 1941 voltrokken. Waar ze zijn gefusilleerd is onbekend, evenals wat er met de lichamen van het vijftal gebeurd is. Het gaat om Bastiaan Arie Barendregt, Joris de Heus, Pieter Wouter Kruythoff, Arie van Steensel en Arie van der Stel. „Vroeger zat in veel kleding van arbeiders een label met naam”, weet Wim Wúst, die de luchtoorlog boven de Hoeksche Waard beschreven heeft. „Daardoor was het voor de Duitsers makkelijk te achterhalen wie de bemanning geholpen had.”
De namen van de vijf gefusilleerden staan op het oorlogsmonument ”Moeder” bij Heienoord vermeld. Een eigen herdenkingsplek was er echter niet. Totdat enkele jaren geleden in een televisieprogramma een afscheidsbrief van een van de vijf opdook en de zaak ging rollen. Nabestaanden kwamen bij elkaar, de verhalen kwamen los en ze vormden een stichting. „De generatie die de oorlog meegemaakt heeft, wilde de ellende liefst zo snel mogelijk vergeten. Ze gingen keihard aan de slag met de wederopbouw”, sprak Bas Verbaas, voorzitter van de Stichting Vijf van Greup, bij de onthulling gisteren.
„Er werd weinig over het drama gesproken, maar bij de volgende generatie leefde veel vragen, je merkte dat er in de families mensen gemist werden.” Die ervaring heeft Bas Pegels ook. Bastiaan Barendregt was zijn oom. „Er werd thuis soms summier over gesproken. Als jongen voelde je wel aan dat er heel wat gebeurd was, vooral als oma het had over het varkenshok waar kleding van een Engelse piloot gelegen had, dat was spannend.”
Het is de stichting gelukt om geld bijeen te krijgen voor een eigen monument, dat nu, na 72 jaar, vlak bij de plek des onheils staat. Peter van Loo, fractievoorzitter van het CDA Binnenmaas, een van de initiatiefnemers, is daar blij mee. „We hebben verschillende subsidies gekregen, giften van bedrijven en particulieren en veel werk is gratis gedaan.”
Cultuurbemiddelaar Eelse Bies ontwierp het monument. Het is een sokkel met een omhoog wijzende propeller van een vergelijkbaar Engels vliegtuig. Ernaast staat een informatiebord met de namen en foto’s van de vijf en een korte uitleg. De plek net voor het viaduct naar Klaaswaal is perfect, vindt Pegels. „Je staat er op een helling met uitzicht op de akker waar het gebeurd is.”
Bij de onthulling gistermiddag waren ook scholieren en drie nabestaanden van de vliegeniers aanwezig.