Corine Dettmeijer is nationaal rapporteur mensenhandel. Dinsdagochtend presenteerde ze haar jongste rapport aan minister Opstelten (Veiligheid en Justitie). Een paar uur later staat ze op een symposium van het Fonds Slachtofferhulp in Den Haag voor een zaal vol werkers uit de wereld van onder meer hulpverlening, politie en ambtelijke beleidsmakers.

Deze middag gaat de discussie vooral over het eerder dit jaar bij Tilburg University verschenen onder­zoeksrapport ”Mensenhandel: het slachtofferperspectief”. Vijf sprekers geven vanuit verschillende invalshoeken aan wat er beter kan bij de bescherming en begeleiding van slachtoffers.

Volgens Laurens Graven van het coördinatiecentrum mensen­handel Comensha staat in de praktijk niet het slachtoffer centraal, maar een strafrechtelijke benadering. „Het is tijd voor een volgende stap: een benadering die is gericht op mensenrechten.”

Betere samenwerking tussen onder meer politie, justitie en hulpverlening is van belang, benadrukken diverse sprekers. Zo bepleit directeur Linda Terpstra van het expertise- en behandelcentrum Fier Fryslân „optimale bundeling van expertise om samen verder te komen.”

Dat laatste is volgens Henk Werson, expert mensenhandel bij de politie, hard nodig. „Wat gaan we doen om door te stoten om de problemen echt aan te pakken?” Hij wijst erop dat knelpunten die hij achttien jaar geleden al signaleerde, nog steeds niet zijn opgelost. Zo is de registratie van slachtoffers volgens hem nog steeds ontoereikend.

Werson bepleit een bundeling van hulpinitiateven, bereikbaarheid van zorginstellingen buiten kantooruren en een persoonlijke benadering van slachtoffers. „Iedere benadeelde is uniek, met zijn eigen hulpvraag.”

Volgens Werson wil een slachtoffer dat er iemand tegenover haar zit „die kan luisteren, in plaats van te pushen tot aangifte.” Hij wijst ook op de eigen verantwoordelijkheid van een slachtoffer. „Die mogen we haar niet afpakken. Zíj bepaalt welke hulp ze uiteindelijk krijgt.”

Linda Futa-van Gogh was dertig jaar geleden een binnenlands slachtoffer van mensenhandel en is nu directeur van de Stichting Open Ogen, die onder meer (ex-)slachtoffers van loverboys begeleidt. Ze hoopt dat minister Opstelten op het gebied van de bestrijding van mensenhandel „spierballen maakt.” Futa wil het niet alleen over opvang hebben. „Waarom wachten we tot we slachtoffers moeten opvangen? Hoe gaan we het probleem aan de voorkant beter oplossen?”

Vanuit de zaal reageert manager Marijke Bakker van preventie- en hulporganisatie Scharlaken Koord. Ze merkt op dat minister Opstelten weliswaar prioriteit geeft aan problemen rond mensen­handel, maar dat de betrokken hulpverlening intussen voor een groot deel afhankelijk is van giften. Elke vrouw die het bestaan als prostituee moeilijk vindt of iets anders wil, moet volgens Bakker hulp kunnen krijgen.

Ex-slachtoffer Futa: „Iedere gedwongen prostituee heeft absoluut hulp nodig. De afgelopen tijd heb ik diverse mensen uit eigen zak geholpen. De vergoeding zou veel beter geregeld moeten zijn.”

„Jeugdzorg te weinig alert bij loverboys”

Er bestaan „grote zorgen” over Nederlandse meisjes die het slachtoffer zijn van mensenhandel. „Het gaat dan vooral om meisjes die in de prostitutie worden gedwongen”, aldus nationaal rapporteur mensenhandel Dettmeijer in haar gisteren verschenen rapportage. De jeugdzorg is volgens haar onvoldoende alert op signalen dat meisjes het slachtoffer zijn van loverboys. Ze bepleit het instellen van een meldplicht.

Dettmeijer stelt in haar rapportage ook dat een bezoek aan prostituees strafbaar moet worden gesteld als de klant weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat de vrouw het slachtoffer is van mensenhandel.