GEREFORMEERDE GEMEENTEN: Het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten ontstond op 5 juni 1907 uit een vereniging van kruisgezinden en ledeboerianen. Na een scheuring in 1953 ging een groep onder de naam Gereformeerde Gemeenten in Nederland zelfstandig verder. De Gereformeerde Gemeenten tellen op dit moment 106.000 leden. Er zijn 155 gemeenten en 58 predikanten.

In Nederland is het in omvang het derde protestantse kerkverband (na de Protestantse Kerk in Nederland en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt).

BIDSTOND: De synode wordt dinsdagavond 17 september voorafgegaan door een bidstond in het kerkgebouw van de roepende kerk te Barendrecht. Deze wordt naar gewoonte geleid door de preses van de laatstgehouden synode, ds. J. J. van Eckeveld, predikant te Zeist.

GENERALE SYNODE: De generale synode is de breedste vergadering van het kerkverband. De synode telt veertig leden, die afgevaardigd worden namens vier particuliere synodes (zuid, zuidwest, noordwest en oost). Van deze veertig afgevaardigden zijn er twintig predikant en twintig ouderling. Iedere particuliere synode vaardigt uit haar midden tien leden af. De particuliere synodes worden gevormd vanuit twaalf classes.

MODERAMEN: De generale synode kent een dagelijks bestuur, het zogenoemde moderamen, dat aan het begin van elke generale synode wordt gekozen. Het moderamen bestaat uit zeven leden: de voorzitter (preses), de tweede voorzitter (assessor), een eerste secretaris (scriba primus), een tweede secretaris (scriba secundus), een derde secretaris (scriba tertius), een eerste penningmeester (quaestor primus) en een tweede penningmeester (quaestor secundus). Het moderamen stelt de agenda op voor de vergadering.

PRESES: Synodepreses was de afgelopen vijf synodes ds. J. J. van Eckeveld. Bij zijn afwezigheid leidt de assessor de vergadering. Ds. Van Eckeveld is ook voorzitter van het deputaatschap vertegenwoordiging en voorlichting, dat de gemeenten in de periode tussen twee synodes naar buiten toe vertegenwoordigt en zorg draagt voor uitvoering van door de synode genomen besluiten.

Een deputaatschap is een commissie die in opdracht van een meerdere vergadering in een periode tussen twee vergaderingen opdrachten uitvoert aan de hand van een vooraf omschreven mandaat.

ADVISEUR: Om de synode zo nodig van advies te kunnen dienen is de rector van de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten, ds. A. Moerkerken, aanwezig als adviseur.

ROEPENDE KERK: In samenwerking met het kerkelijk bureau van de Gereformeerde Gemeenten te Woerden roept de roepende kerk (Barendrecht) de synode samen. De roepende kerk is er verantwoordelijk voor dat de afgevaardigden alle stukken krijgen, stelt een voorlopige agenda op, zorgt ervoor dat de bidstond plaatsheeft en is verantwoordelijk voor de opening van de synode. Ook zorgt de roepende kerk er op de eerste synodedag voor dat de verkiezing van het moderamen plaatsheeft.

VERGADERSTRUCTUUR: Rapporten, verslagen en voorstellen die in de synodevergadering besproken worden, kunnen komen van deputaatschappen of van de commissies die door de generale synode zijn benoemd. Aan de orde zijn de gebruikelijke rapportages over onder meer zending, evangelisatie, werk onder Israël, de jeugdbond, het curatorium van de Theologische School, Bijbelverspreiding, rapporten van de commissie kerkelijke eenheid en van de commissie catechese. Verder ligt er een verzoek van de particuliere synode oost om een kanselboodschap te laten uitgaan aan de gemeenten „met een ernstige en bewogen oproep tot bekering vanwege de nood der tijden”, en een bezinningsvoorstel op de kerkelijke roeping ten aanzien van vervolgde christenen wereldwijd. Ter bespreking ligt er ook een rapport ”Kerk-zijn in een seculiere samenleving”.

TOEGANKELIJKHEID: De vergaderingen van de generale synode zijn alleen toegankelijk voor mannelijke leden en doopleden van de Gereformeerde Gemeenten. Wanneer er over personen gesproken wordt, gaat de vergadering ”in comité”. Bezoekers die geen ambtsdrager zijn, moeten op dat moment de vergaderruimte verlaten. De besloten zittingen kunnen ook op andere zaken betrekking hebben.

VERGADERFREQUENTIE: De generale synode vergadert om de drie jaar, meestal in september, twee of drie dagen achtereen, veelal gevolgd door twee of meerdere zittingen in de maanden daarna.

ZUSTERKERKEN: Gebruikelijk is dat afgevaardigden van drie buitenlandse kerken waarmee een correspondentieband wordt onderhouden, op de generale synode aanwezig zijn. Het gaat om de Netherlands Reformed Congregations in Noord-Amerika, de Nigeria Reformed Church en de Gereja Jemaat Protestan di Papua. Uit Papoea zijn er deze maal achttien bezoekers, onder wie de twee officiële synodeafgevaardigden, ds. Tera Kepno en ds. Nebius Maling.

VERGADERPLAATS: De synode vergadert voor de 25e maal in de Westerkerk te Utrecht.

Dit is het zesde deel in een serie over het werk van de generale synode. Aanleiding zijn de landelijke kerkvergaderingen van de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Gemeenten, die dit najaar plaatshebben. Donderdag deel 7 (slot).